Cornelis Noppen
Oorspronkelijk gepubliceerd in Streekarchief Eiland IJsselmonde Kwartaalbericht Winter 2017 (jaargang 32, nummer 4)
door Marcel Verhoef
Cornelis Gerardus Noppen werd op 21 september 1884 te Woerden geboren als zoon van Gerrit Noppen en Aafje Stafel.
Cornelis trekt in 1904 naar Zwijndrecht en gaat daar werken als ambtenaar der secretarie. Hij woont eerst in bij de familie Van der Klooster en later bij de familie Talens. In 1910 legt hij het examen van de Nederlandse Vereniging van Gemeentebelangen af en behaalt hij de akte voor de betrekking van gemeentesecretaris. In 1913 treedt hij daar in het huwelijk met de 23 jarige in Best geboren Cornelia Ghijsels. Na het huwelijk vestigt het gezin zich in de Molensteeg nummer 15 te Dordrecht. Uit het huwelijk worden drie kinderen geboren te Dordrecht, Aafje, Jacobus en Albert.
Cornelis werkt zich op tot hoofdambtenaar in Zwijndrecht en in 1913 wordt hij zelfs bij ministerieel besluit aangewezen als één van de personen in het gebied van de commissie Dordrecht, die ouden van dagen behulpzaam mag zijn bij het aanvragen van een rente conform de Invaliditeitswet.
In 1914 wordt Cornelis samen met collega-ambtenaar van de secretarie, Henk Frijlinck door de Commissaris der Koningin te Zuid Holland aangesteld tot buitengewoon veldwachter in de regio Dordrecht.
Als in 1919 de gemeentesecretaris van de gemeente Kloetinge ontslag neemt, solliciteert de ambitieuze Cornelis op de ontstane vacature. Hij in oktober van dat jaar aangenomen en aangesteld als gemeentesecretaris van de gemeente Kloetinge, weer een stap voorwaarts. Het gezin trekt in december 1919 naar Zuid-Beveland en vestigt zich in het Zeeuwse Kloetinge.
Het gaat Cornelis voor de wind in Zeeland. Hij is graag gezien in het gemeentebestuur en wordt in 1920, na het eervol ontslag van de heer J.S. Bedet, benoemd tot secretaris van de huurcommissie. In 1921 wordt hij ook nog benoemd tot secretaris-penningmeester van het gemeentelijk armbestuur van Kloetinge.
Hoewel zakelijk succesvol, is het vermoeden dat het gezin toch moeite had om in het stuggere Zeeland te aarden. Als in december 1921 de gemeenteontvanger van IJsselmonde, Pieter Jan Geense, onverwacht overlijdt, solliciteert Cornelis naar de vrijgekomen functie in IJsselmonde. Na een berichtje in de Goessche Courant op 21 februari 1922 dat Cornelis als nummer 1 op de voordrachtenlijst voorkomt, volgt de melding in de Vlissingsche Courant van 28 april, dat Cornelis zoals verwacht is benoemd tot gemeentesecretaris van IJsselmonde.
Cornelis wordt in Kloetinge opgevolgd door Willem Oostingh uit Bruinerwold. Bij zijn afscheid wordt Cornelis loffelijk toegesproken door de burgemeester van Kloetinge die hem zegt met genoegen terug te denken aan de uitstekende samenwerking met hem en niets anders dan lof heeft over zijn werk de afgelopen jaren.
In juni 1922 verhuist het gezin naar IJsselmonde, waar zij neerstrijken aan de Koninginneweg op nummer 28.
Het gezin Noppen aard goed in het IJsselmondse en het leven gaat zowel zakelijk als privé haar geëigende gangetje weer. Cornelis is naast gemeentesecretaris ook administrateur van de gemeentelijke drinkwatervoorziening, dus zowel zakelijk als sociaal is het gezin weer op haar plek.
Totdat er in februari 1929 allerlei vreemde berichten en wilde geruchten in de kranten opduiken die zelfs het landelijke nieuws halen.
“De gemeenteontvanger van IJsselmonde is met de noorderzon vetrokken zonder orde op zaken gesteld te hebben. De zaak is bij de politie in onderzoek. Fraude wordt vermoed en zelfs de gemeenteraad is in spoedzitting bijeengekomen”.
Cornelis is sinds enige dagen spoorloos verdwenen. In een spoedeisende vergadering van de gemeenteraad van IJsselmonde op 19 februari 1929 is de ontvanger voorlopig geschorst. In verband daarmede zijn alle boeken in beslag genomen. Een accountantsonderzoek wordt ingesteld om na te gaan of eventueel onregelmatigheden zijn gepleegd.
Dat fraude werd gevreesd is te begrijpen daar er in de voorgaande jaren meerdere gevallen van frauderende gemeentesecretarissen elders in het land in de krant waren verschenen.
De geruchtenmachine nam in die drie dagen een enorme vlucht. Cornelis werd als voortvluchtige bestempeld, hij zou gezocht worden door de politie, er waren malversaties gepleegd, hij was inmiddels gearresteerd en naar IJsselmonde overgebracht, hij was niet gearresteerd maar vrijwillig teruggekomen in overleg met de burgemeester en nog meer roddel en achterklap verscheen allemaal in de (landelijke) kranten. Ja ook zonder social media kon men er wat van in die tijd.
In november 1928 waren de boeken en bescheiden van Cornelis gecontroleerd door het Haagsche Verificatiebureau en was alles in orde bevonden. Toen de controleurs op 5 februari 1929 terugkwamen voor nog een aanvullende controle, werden zij door Cornelis verzocht enkele dagen later terug te komen, omdat hij door grote drukte enigszins was achter geraakt met de administratie. Hierna schreef Cornelis een brief aan het Verificatiebureau met de mededeling dat hij een week vakantie had genomen om zijn zieke moeder in Woerden te bezoeken. Hoewel dit door betrokkenen als uitvlucht werd beschouwd, bleek later dat Cornelis inderdaad in Woerden bij zijn moeder had verbleven gedurende zijn “verdwijning”.
De burgemeester van IJsselmonde, Pieter Frederik van Slijpe, vermoedde daarop onraad en liet de kas en boeken in beslag nemen. In de spoedvergadering van de gemeenteraad de daaropvolgende dag werd Cornelis tijdelijk geschorst en de heer Cornelis de Schipper als zijn, eveneens tijdelijke, vervanger aangewezen.
In de nacht van 20 op 21 februari 1929 meldde een geschrokken en door alle consternatie danig overspannen Cornelis zich op het stadhuis bij burgemeester Van Slijpe. Dit speelde zich af in een periode zonder radio, televisie en het huidige kliknieuws (nieuws elke minuut van de dag via social media of mobiele telefoon), dus u kunt begrijpen dat Cornelis enorm geschrokken was van alle landelijke aandacht die zijn “verdwijning” in de krant had getrokken, temeer omdat hij werd beticht van malversaties en frauduleuze handelingen. Tezamen met de zorgen om de zwakke gezondheid van zijn moeder werd het Cornelis allemaal teveel.
Op advies van een zenuwarts werd hij opgenomen in het Bethesda ziekenhuis aan de Oostmolenlaan te Rotterdam om van zijn zenuwinzinking, tegenwoordig zouden we het een burn-out noemen, te bekomen.
Cornelis werd op eigen verzoek door de gemeenteraad van IJsselmonde op 15 maart 1929 eervol ontslag verleend. Uit een accountantsonderzoek was overigens gebleken dat hoewel de administratie de voorgaande drie maanden rommelig was gevoerd er geen van fraude absoluut niets is gebleken.
In maart 1930 verhuisde het gezin Noppen naar de Lindelaan 131 te Zwijndrecht. In 1935 verhuisden zij naar Dordrecht. Cornelis zien we daar in 1940 als bestuurslid en oprichter van de blokbrandweer van de wijk. Hij was samen met zijn echtgenote woonachtig in de Mazelaarstraat op nummer 6 (rood) tot aan zijn overlijden op 6 juni 1972.
Bronnen: een variëteit aan landelijke en lokale kranten, uit de periode 1910 tot en met 1940, vanaf de website www.delpher.nl en de bevolkingsregisters van Zwijndrecht, Dordrecht, Kloetinge en IJsselmonde. Foto van Cornelis Noppen is afkomstig van www.noppages.nl en de foto van het Bethesda ziekenhuis is afkomstig van een ansichtkaart uit 1940 (fotograaf onbekend).
Deelgenealogie Noppen:
Jacobus Laurens Noppen, geb. Zwijndrecht 6-3-1917, ovl. Dordrecht 17-11-2012, tr. .. .. met Florina Jiskoot, geb. 12-01-1916, ovl. Dordrecht 26-07-2012, dochter van .. en ..
Albert Jan Noppen, geb. Zwijndrecht 8-12-1919, ovl. Dordrecht 3-12-2020, tr. met Mien Kooistra
