Johannes Coenradus Klene
Klene is een Nederlands fabrikant van zoetwaren, voornamelijk bekend vanwege de productie van drop. Klene is, nadat het in 1999 is overgenomen door branchegenoot Van Melle, sinds 2001 onderdeel van Perfetti Van Melle. De fabriek van Klene is gevestigd in Hoorn, op het bedrijventerrein Hoorn 80.
De geschiedenis van zoetwarenfabrikant Klene gaat terug tot 1876. In dat jaar begon oprichter Johannes Coenradus Klene, geboren Amsterdammer, zijn carrière als confiseur in Rotterdam. Toen hij op de zolder in Rotterdam begon met de productie van suikerwerkschuimpjes en jujubes, zal Johannes Coenradus Klene wel eens gedroomd hebben van een groot en bloeiend bedrijf. Wat hij niet kon vermoeden is dat zijn naam meer dan 140 jaar later nog steeds staat voor drop. In de beginperiode maakte Klene voornamelijk hard suikerwerk zoals pepermunt. Het assortiment werd later uitgebreid met koek, chocolade en gomballen. Na 17 jaar aan de Korte Wijnstraat gevestigd te zijn geweest, verhuisde Klene de productie naar de Bierstraat te Rotterdam.
In 1908 werd Joahannes Klene benaderd door concurrent Izaak van Melle. Van Melle werkte sterk exportgericht en door de sterke groei van de export had Van Melle een ernstig tekort aan productiecapaciteit. In ruil hiervoor deed het bedrijf de exportlicentie voor Klein-Azië en Syrië van de hand. Klene ging akkoord met dit aanbod. Johannes Klene betrok zijn zoon, Frederikus Johannes Klene, bij het bedrijf. Bij het overlijden van oprichter Johannes in 1914 had Frederik Klene de leiding goeddeels al overgenomen.
Frederik pakt de zaken anders aan dan zijn vader. Frederik richt eind 1915, samen met de koopmansfamilie Blans uit Zaandam en de Hilversumse zakenman Hendrik Bakels, de Naamloze Vennootschap Fabriek van Chocolade en Suikerwerken J.C. Klene en Co. op. De NV kocht een pand aan de Looiersgracht (hoek Lijnbaansgracht en Looiersgracht) in Amsterdam. Daar werden de eerste snoeprollen ter wereld gemaakt, de Frujetta's. In de jaren '30 van de 20e eeuw kwam Klene met de (nog steeds verkrijgbare) Ademin pastilles en het Nederlandsche Maagpepermunt. Na een moeizame periode van economische crisis en oorlog werd in 1946 de productie hervat. De suikerwerken gingen in 1948 van de bon en in 1949 kwam ook de handel in drop weer vrij.
Na de oorlog stapt Frederik Klene uit de directie maar hij blijft wel aan als adviseur. In de loop van de jaren veertig en vijftig van de 20e eeuw stopten steeds meer Klenes met werken bij het familiebedrijf. Na de oorlog treed Frederik Klene af als directeur, maar blijft nog aan als adviseur, om uiteindelijk met pensioen te gaan. Met het overlijden van Simone Klene in 1962, is Klene geen familiebedrijf meer.
De naoorlogse jaren staan in het teken van opbouw en hard werken, ook op de (vrije) zaterdag. Als op die dag de inspectie bij Klene langskomt, moeten de medewerkers zich verstoppen in de droogkasten of koopt men de inspecteurs om met drop.
De directie trad streng op tegen laatkomers en vooral tegen mensen die het waagden om drop mee naar huis te nemen. Voor medewerkers is snoep mee naar huis nemen uit den boze. Bij de uitgang van het pand staat een toverballenautomaat, gevuld met knikkers. Wie een rode knikker trekt, moet z'n zakken leegmaken. En als je dan dropjes in je zak had dan kreeg je een vriendelijke schouderklop en was het: jongen, bedankt, je hoeft niet meer terug te komen.
Dat beleid van ontslag op staande voet voor dropdieven bestond al sinds kort voor de oorlog. Verschillende bekende Nederlanders uit de Jordaan zijn in de jaren kort voor en na de oorlog wegens een te grote liefde voor dropjes bij Klene de laan uit gestuurd. De bekendsten daarvan waren wel Johnny Kraaykamp en Willy Alberti. Het publiek zal het niet erg gevonden hebben dat die niet zijn gebleven en in plaats daarvan het artiestenbestaan verkozen... Vele jaren later, toen Kraaykamp senior als gevierd artiest jubileerde, bezorgde Klene hem tijdens het grootse feest publiekelijk een palletlading dropjes, waarop hij gezegd schijnt te hebben: ‘Nu hoef ik ze eindelijk niet meer te stelen....’ "
Medio jaren '70 maakt drop driekwart van de productie uit bij Klene. De aanvoer van een belangrijk ingrediënt, Arabische gom, wordt regelmatig bemoeilijkt door politieke strubbelingen in het Midden-Oosten. Enkele dropfabrikanten grijpen daarom naar goedkopere vervangingsmiddelen, maar Klene voelt daar niets voor. Het bedrijf vaart een eigen koers en houdt vast aan traditionele kwaliteitsproducten. Ook doet Klene niet mee met de fusiegolf in de dropindustrie. Halverwege 1978 breekt er brand uit in een van de Klene gebouwen. De bedrijfsschade is enorm. In 1986 besluit de directie na ruim 70 jaar Amsterdam te verlaten. De keuze valt op Hoorn, waar tot op de dag van vandaag de fabriek van Klene staat. Daarnaast heeft Klene lange tijd een fabriek in Zaandam gehad, waar snoepgoed voor de firma Verduijn werd geproduceerd. In de loop van de jaren '90 van de 20e eeuw werd op het bedrijventerrein Hoorn80 een nieuwe fabriek gebouwd. Na oplevering van de nieuwbouw werd de productie vanuit Zaandam gefaseerd overgeplaatst naar de Hoornse vestiging.
In 1999 doet Van Melle, inmiddels uitgegroeid tot een multinational, een bod op alle uitstaande aandelen van Klene Holding N.V.. Ongeveer tegelijk met deze overname wordt ook het Zwitserse merk Wybert, in 1846 wordt door de Zwitserse arts Dr. Emile Wybert de Wybert ontwikkeld vanaf 1919 op de Nederlandse markt, overgenomen door Van Melle. Wybert wordt hierna onderdeel van het merk Klene. In 2011, vlak na deze overnames wordt Van Melle zelf overgenomen door het van oorsprong Italiaanse zoetwarenconcern Perfetti. Zo ontstaat de combinatie Perfetti van Melle, een eersteklas speler in de zoetwarenmarkt met vestigingen in 30 landen.
Genealogie Kle(e)ne:
