“Het begon allemaal met een advertentie”

OG1 - Arie van Munster (1930-1989)
Arie van Munster (1930-1989)

Al vele jaren was genealogie de grote hobby van Arie van Munster. Hij kon enthousiast vertellen over hoe zijn fascinatie voor genealogie was ontstaan. "Toen ik nog voer [redactie: op de grote vaart] deed ik aan astrologie. Voor het rekenwerk dat daarbij te pas kwam om te kijken of de horoscopen klopten, boeide mij. Op een gegeven moment las ik ergens, dat je de exacte geboorte van je ouders en je grootouders uit kon rekenen. Dat wilde ik ook proberen en vroeg daarom diverse geboorteaktes aan. Toen ik die ontving en ermee aan de slag ging, realiseerde ik me, dat daar veel meer mee gedaan zou kunnen worden dan alleen maar de exacte geboortetijd uitrekenen. Daar zou de realiteit uitgehaald kunnen worden".

Van Munster wilde zijn kennis graag op anderen overbrengen. Daarom plaatste hij een advertentie in de krant dat hij een cursus genealogie ging starten. Belangstellenden die hun familiegeschiedenis wilden onderzoeken, maar niet wisten hoe ze dat moesten aanpakken, konden bij hem terecht.

Wijkgebouw De Klimmende Bever

De cursus zou gehouden worden in De Klimmende Bever.

Op die advertentie reageerden zo’n 20 mensen, die graag wilden weten wat de beste manier was om hun stamboom uit te zoeken. Van Munster kweet zich met verve van zijn taak. Hij ging zelfs met zijn cursisten per trein naar het Rijksarchief in Den Haag, om precies uit te leggen hoe zij te werk moesten gaan bij het voorouderonderzoek. Van Munster was overigens zelf een sterk voorstander om één en ander via kwartierstaten te noteren.

De cursisten kwamen bij elkaar in de benedenzaal van De Klimmende Bever, die gehuurd werd van de Activiteitencommissie De Klimop, voor de huurprijs van fl. 19,= per keer. Om dit allemaal te kunnen bekostigen, moest natuurlijk contributie betaald worden.

Het ging goed met de groep. Zo goed zelfs dat in het voorjaar van 1981 de Werkgroep Genealogie IJsselmonde werd opgericht, die nog hetzelfde jaar onder de vleugels van het Sociaal Cultureel Vormingswerk De Klimmende Bever kwam.

Er werd een bestuur gekozen: Arie van Munster werd voorzitter, mevrouw Van Cina secretaris en mevrouw Noorland penningmeester.

De groep werkte enthousiast verder. Op een gegeven ogenblik durfde men zelfs toe te geven aan een al eerder aarzelend uitgesproken wens om een streekarchief op te richten.

Op 25 augustus 1983 was het dan zo ver . . .

Klik op de afbeelding om de akte te lezen...

Toen verschenen voor notaris Petrus B.J.M. van den Bosch te Papendrecht de heren Arie van Munster, Jacob Dubbeldam en Adrianus Bonis, om een stichting in het leven te roepen:

"De Stichting Streekarchief Eiland IJsselmonde"

"Geschiedenis met een persoonlijk tintje". De leden van de werkgroep geven elkaar advies en krijgen steun van Arie van Munster. Soms komt het voor dat mensen die elkaar tijdens de cursus voor het eerst ontmoeten, nog familiebanden hebben.

De stichting had en heeft nog steeds ten doel het in kaart brengen van de geschiedenis van het eiland IJsselmonde in de ruimste zin van het woord. Daartoe werden en worden, voornamelijk door vrijwilligers, gegevens verzameld op het gebied van genealogie, topografie, archeologie, sociografie, de industriële ontwikkelingen en de monumenten. De stichting wilde vooral een archief zijn.

De werkgroep Genealogie

Door medewerking van de deelgemeente IJsselmonde en de Commissie Welzijn kon een schoollokaal worden gehuurd in het gebouw van het Instituut Mr. Schats, destijds gevestigd aan de Hollands Tuin 77 in Rotterdam-IJsselmonde.

In die opbouwperiode is er hard gewerkt en veel tot stand gebracht. De grote animator was en bleef Arie van Munster, die ook cursussen genealogie voor zijn rekening nam. De cursussen oud-schrift werden verzorgd door Jan Sparreboom.

Om de kas van het Streekarchief te spekken, werden naast de cursussen (genealogie en oud-schrift) rommelmarkten gehouden.

Regelmatig waren er tentoonstellingen. Eén van die tentoonstellingen, de tweede in successie die door het Streekarchief Eiland IJsselmonde was georganiseerd, werd op 8 september 1984 door de voorzitter van de deelgemeenteraad Coos Rijsdijk geopend. De tentoonstelling bevatte o.a. een collectie schilderijen, 41 luchtfoto’s en archeologische vondsten. De drie weken durende manifestatie werd afgesloten met een tombola. De winnaar kreeg een schilderij van Huis Ten Donck, van de schilder A. Adamse.

Augustus 1984. De medewerkers van het Streekarchief in de Klimmende Bever. v.l.n.r.: Ad Bonis –penningmeester, Mario Richardson-stagiaire,Leen van Dam-redactie, Dini van Veen-de Waard-secretaris, Jaap Dubbeldam-beheerder administratie en Arie van Munster-voorzitter
De heer J.A. Goudappel

Tijdens de manifestatie van april / mei 1985 toonde de heer J.A. Goudappel o.a. foto’s van de twee stakingen die er op de scheepswerf van Piet Smit geweest zijn, één in 1925 en één in 1932 (de laatste duurde acht maanden). De directe van Piet Smit had 10% loonsverlaging aangekondigd, boven de al door de regering vastgestelde loonsverlaging van 10%. Het uurloon lag toen tussen 51 en 71 cent. (ca. 23 en 32 eurocent). De staking had succes. Het werd geen 10% maar “slechts” 5% extra loonsverlaging.

In de loop der tijd zijn er bij het Streekarchief veel boekjes tot stand gekomen. Er is veel uitgezocht, (over)geschreven en getranscribeerd. We noemen hierna slechts enkele van deze werken, want het zijn er helaas te veel om hiervan een totaaloverzicht te geven. Mocht u geïnteresseerd zijn in wat er in de loop der tijd zoal is uitgegeven dan kunt u altijd even contact opnemen met ons of hier kijken.

Tijdens de tentoonstelling van 4 t/m 18 november 1985 werd in de Klimmende Bever het eerste exemplaar van “Katendrecht: de veren” (het eerste boekje van het Streekarchief), door Michel Ball overhandigd aan mevrouw E. Schuttevaar-Seijbel, dagelijks bestuurslid voor Welzijnszaken van de deelgemeente IJsselmonde.

Mevrouw Schuttevaar zei in haar speech grote waardering te hebben voor de enorme inzet van de vrijwilligers van de Stichting Streekarchief Eiland IJsselmonde.

drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van de Oije en de heer J. Rijsdijk

10 november 1995: Officiële uitreiking deeltjes I t/m IV van “De Tienden van ’t Oostambt van IJsselmonde” van P. Grandia. Gemeente-archivaris van Rotterdam, drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van de Oije overhandigt de deeltjes aan de heer J. Rijsdijk, voorzitter van de deelgemeenteraad IJsselmonde.

Maart 2000. Lloyd van der Toorn op de Zuider Kerkedijk met een dummie van zijn boek “IJsselmonde, Toen en Nu”

15 juni 1998: Het eerste exemplaar van het boekje “Van Brienenoord en Uw toastje zalm” van de hand van de beheerder Michel Ball wordt door de heer F.R. Loomeijer, directeur van het Nederlands Visserijmuseum Vlaardingen, aangeboden aan de heer J. Rijsdijk, voorzitter van de deelgemeente IJsselmonde.

"De steenrijke Amsterdamse bankiersfamilie Van Brienen kreeg in de achttiende eeuw, als eigenaar van de ambachtsheerlijkheid Groote Lindt bij Zwijndrecht, de visrechten rondom IJsselmonde in bezit. Dit was ten tijde van Joseph van Brienen, die het nog schopte tot burgemeester van Amsterdam".

Het eerste exemplaar van het boek “IJsselmonde, Toen en Nu.”, van de hand van Lloyd van Toorn en Dick van Kooten werd op 31 maart 2000 overhandigd aan Yvonne van Mastrigt, voorzitter van deelgemeenteraad IJsselmonde

Het boek "Eiland IJsselmonde Stormvloed 1953" door Theo Mulders (in ons jubileumjaar 2013 ineens weer zeer actueel geworden door de 60- jarige herdenking van de watersnoodramp). Jan Willem Verhey, zoon van één van de verdronken slachtoffers, overhandigde in januari 2003 het eerste exemplaar aan Yvonne van Mastrigt, voorzitter van de deelgemeenteraad IJsselmonde.

Foto, gemaakt bij de overhandiging van het boek over het geslacht Lagendijk, v.l.n.r. mevr. Lagendijk-Looij, Theo Mulders en mevr. Hersbach-Muntz

Het Streekarchief heeft inmiddels een zeer uitgebreide bibliotheek opgebouwd met allerhande boeken over het Eiland en zijn bewoners. Het Streekarchief is hiervoor met name Theo Mulders dankbaar. In zijn vrije tijd struint hij antiquariaten, kringloopwinkels en rommelmarkten af, overal waar hij denkt dat hij voor een “prikkie” een boek over het Eiland IJsselmonde kan kopen. Want als het te duur is, haakt hij af.

Het was noodzakelijk dat het Bestuur de vinger aan de pols bleef houden. Daarom werden er regelmatig evaluatievergaderingen gehouden. In de vergadering van 7 maart 1985 sprak Van Munster zijn zorg uit over het gebrek aan financiën en het tekort aan daadkracht. Hij bracht het als volgt onder woorden: “Zoals het nu gaat, stevenen wij regelrecht op een faillissement af.” Zover is het gelukkig niet gekomen.

In 1985 werd begonnen met het op microfiches zetten van de Burgelijke Stand van alle huidige en voormalige gemeenten op het Eiland IJsselmonde. De reeks startte met Barendrecht en werd in 1988 met Zwijndrecht afgesloten. Voorts werd er een begin gemaakt met het Kadastraal archief Heerjansdam.

18 oktober 1986. Velen hebben zaterdag op de open dag kennis gemaakt met het Streekarchief Eiland IJsselmonde

Het Streekarchief was nog steeds niet officieel geopend. Wegens te hoge kosten werd daarvan afgezien. Wel werd er op 18 oktober 1986 een "Open Huis" gehouden, waarmee het Streekarchief voor geopend werd verklaard.

Het presentatieboek wordt door Arie van Munster aangeboden aan Coos Rijsdijk, voorzitter van de deelgemeente IJsselmonde

Ter gelegenheid van dit heugelijke feit en om het Streekarchief wat meer bekendheid te geven, werd aan alle burgemeesters en voorzitters van de deelgemeenteraden van het Eiland IJsselmonde een presentatieboek over het Streekarchief aangeboden.

Het eerste lustrum van het Streekarchief werd op zaterdag 27 augustus 1988 gevierd met een receptie in het gebouw aan de Hollands Tuin. Het feest was voor alle donateurs, vrienden, bekenden en relaties. Aangezien het Streekarchief nog een stofzuiger, nieuwe gordijnen en een kapstok nodig had, werd aan de genodigden een kleine bijdrage gevraagd om hiervan de genoemde artikelen te kunnen kopen. Tijdens de receptie zouden ze als cadeau aan Arie van Munster worden aangeboden. Dat eerste lustrum is zeker niet ongemerkt voorbijgaan. Behalve de receptie was er ook nog een heuse braderie met attracties om het vijfjarig bestaan extra luister bij te zetten.

Galerie 't Streekarchief

Het Streekarchief had grootste plannen die het graag tot uivoering wilde brengen. Zoals secretaris Harry Beinen verwoordde: “We wilen het archief uitbouwen tot een begrip op het eiland en de mensen hier naartoe halen. Het is de bedoeling om in de hal en de gang die aansluiten op het lokaal van het Streekarchief, Galerie ’t Streekarchief te vestigen".

"We willen hier kunstenaars, vooral uit IJsselmonde, de kans geven om tegen een kleine vergoeding hun werk te exposeren. Dit deel van het schoolgebouw wordt hiervoor opgeknapt. Ook het lokaal zelf heeft een opknapbeurt gehad. Als je naar buiten wilt treden, moet het er immers netjes uitzien”, meende Harry Beinen.

Meester Michel (Ball) met leerlingen van groep acht van de De Groene Palm

Nog meer initiatieven werden ontplooid. In november 1988 begon het Streekarchief met het geven van lessen aan leerlingen van de basisschool. Het Archief wilde op deze manier kinderen vertellen wat ze in een archief kunnen vinden en hoe het eiland IJsselmonde er vroeger uitzag. Leerlingen van groep zeven en acht van de basisschool De Groene Palm kregen als eersten les in het Streekarchief. Michel Ball vertelde over de historie van het eiland IJsselmonde en over de archieven waarin veel informatie te vinden is.

Het Vrije Volk (17-02-1989)

Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van het Streekarchief was het overlijden van mede-oprichter Jaap Dubbeldam op 19 januari 1989, en kort daarop het overlijden van Arie van Munster op 15 februari 1989. Arie van Munster, die kleurrijke en onvergetelijke man, voorzitter van het Streekarchief, enthousiast inspirator en voorvechter van de lokale geschiedschrijving. Hoewel men wist dat hij ongeneeslijk ziek was, kwam de klap van zijn overlijden hard aan.

Van Munster was niet alleen gezien bij mensen van het Streekarchief, maar ook in de muziekwereld was hij een bekende verschijning. Bij zijn begrafenis op de Nederlands Hervormde Begraafplaats IJsselmonde brachten 120 familieleden, vrienden en kennissen hem de laatste eer. Rob Hoeke vervulde de laatste wens van de overledene en gaf, op de naast het graf geplaatste piano, een mini boogie-woogie concert.

Het was geen gemakkelijke taak voor Jan Sieben om na het overlijden van Arie van Munster voorzitter te worden. Secretaris was toen Jaap Vonk en naar een penningmeester werd gezocht.

Na een bestuurlijke en financiële crisis werd het roer drastisch omgegooid. In de loop van de tijd werd de gehele financiële administratie gereorganiseerd en wilde men de Stichting omvormen tot een vereniging, om het op deze manier mogelijk te maken, om een goede controle op het beleid en handelen van het bestuur te krijgen en te behouden. Dat laatste is niet doorgegaan, tot op heden is het Streekarchief nog steeds een Stichting.

De informatie van het Streekarchief aan donateurs, vrijwilligers en belangstellenden gaat al vele jaren via een informatieblad. Op 28 maart 1990 verscheen het eerste Kwartaalbericht, samengesteld door Michel Ball, de voorganger van Theo Mulders. Het Kwartaalbericht werd gevolgd door het boekje “Inmiddels”, dat éénmaal per jaar uitkwam.

Sinds 1996 verschijnt vier maal per jaar de “Nieuwsbrief”.

Na het vertrek van Michel Ball verzorgde Ad Bonis de Nieuwsbrief. Vervolgens gaf hij het stokje door aan Leo Gijswijt, die weer werd opgevolgd door Dick van Kooten. Na diens ziekte en overlijden verzorgt Theo Mulders de Nieuwsbrief.

Waarnemend voorzitter Fred de Zoete (links) en Michel Ball tonen het IJsselmondese vaandel

In mei 1991 kreeg het Streekarchief van de heer D. de Rooij te IJsselmonde het vaandel van het Nederlandsch Werkliedenverbond Patrimonium afdeling IJsselmonde ten geschenke. Omdat de klimatologische omstandigheden in het Historisch Museum beter waren, is het vaandel aan dit museum overgedragen.

Motorschip Diane

De volgende mijlpaal was op 25 augustus 1993. het Streekarchief bestond toen 10 jaar. Om dit 10-jarig bestaan te vieren organiseerde het archief op maandag 23 augustus een vaartocht rond het Eiland, een 80 kilometer lange tocht met het motorschip Diana. Voor deze vaartocht waren alle burgemeesters en andere gezagdragers van het eiland IJsselmonde uitgenodigd, maar natuurlijk waren ook de vrijwilligers van het Streekarchief van de partij.

Broodjes smeren voor de boottocht. v.l.n.r. mw. C.N. Noorland-Hensen, dhr. A. Bonis en mw. G.A.Rijsdijk-Kooij

Tijdens de vaartocht werden de grote verschillen op het eiland zichtbaar. Zoals burgemeester Bruins Slot van Ridderkerk opmerkte: "Het Streekarchief is eigenlijk één van de weinige dingen die het eiland nog bindt". Waarvan akte!!

Vertrek vanaf de steiger van het IJsselmondse Veer

Nog steeds werden er cursussen genealogie en oud-schrift gegeven. In 1995 was echter voor de eerste keer de belangstelling wat minder groot. Er gaven zich maar weinig belangstellenden op. Dit kreeg langzamerhand consequenties voor de inkomsten. In 1998 had het Streekarchief behoorlijke geldproblemen; er kwamen minder subsidiegelden binnen en, zoals gezegd, viel de belangstelling voor de cursussen zwaar tegen. De jaarlijkse kosten van het Streekarchief overtroffen de inkomsten.

Deze financiële positie was voor de regionale pers zelfs reden om aan te nemen dat het Streekarchief failliet was. Dit werd zelfs gepubliceerd, zeer tot ongenoegen van de toenmalige voorzitter Roelof Vennik, “Als voorzitter zou je zoiets toch als eerste moeten weten?” was zijn reactie, “Hoewel het juist is dat de financiële situatie verre van rooskleurig is, is het Streekarchief op geen enkel moment bedreigd geweest in zijn bestaan!”.

Roelof Vennik heeft inmiddels wegens drukke werkzaamheden het voorzitterschap neer moeten leggen. Wel wilde hij graag als algemeen bestuurslid bij het Streekarchief betrokken blijven. Hij werd als voorzitter opgevolgd door Ad Bonis. Penningmeester Jannie Leocaria en het vierde bestuurslid Hans van der Linden. Helaas bestaat er nog steeds een vacature voor de functie van secretaris. Beurtelings wordt deze waargenomen door Roelof Vennik en Hans van der Linden.

Het Streekarchief verhuisde op zaterdag 23 oktober 1993 van lokaal aan de straatzijde naar het lokaal aan de overzijde van de speelplaats. Een niet geringe klus!. De “operatie” van 2003 was echter nog heel wat ingrijpender. Het schoolgebouw aan de Hollands Tuin werd grondig gerenoveerd. Ook voor het Streekarchief had dat consequenties. Op woensdag 28 mei moest het hele archieflokaal leeg zijn. Plafonds met asbest werden verwijderd, nieuwe systeemplaten met verlichtingsarmaturen werden aangebracht. De oude radiatoren werden vervangen door nieuwe. Muren en houtwerk werden geschilderd en er kwam nieuw marmoleum op de vloer. Het knapte enorm op, maar er waren ook wel minpuntjes; soms was er geen water of tijdelijk geen stroom en een maand lang moest men het zelfs zonder toilet doen!. Zoals het zo treffend in de Nieuwsbrief stond: onze locatie is opgeknapt en wij zijn afgeknapt!

Ondanks dat bleef het behelpen met de ruimte. Alles moest in dat ene lokaal plaatsvinden. Je zat met z’n allen op een kluitje en kon dus niet echt in alle rust werken of onderzoek doen.
Een kleine ruimte zonder verwarming. De kluis naast het lokaal waar de computer was ondergebracht. Daar werden gegevens ingevoerd en het werd tevens als opbergruimte gebruikt.

Dat wij gevestigd waren in een schoolgebouw waarin zeer moeilijk lerende kinderen hun lessen kregen, betekende tevens dat het er zeer rumoerig aan toe kon gaan.

Al enige jaren werd gedacht en gesproken over een andere locatie voor het Streekarchief. In de loop van 2008 werden geruchten langzamerhand omgezet in serieuze plannen.

In samenwerking met de deelgemeente IJsselmonde en het Ontwikkelings Bedrijf Rotterdam (OBR) kwam een overeenkomst tot stand tot het huren van de helft van een leegstaande voormalige kleuterschool aan de Socratesstraat 259 in de wijk Lombardijen. De andere helft werd ingenomen door een organisatie voor naschoolse opvang.

In september 2009 verhuisden wij naar deze nieuwe locatie. 

 

Ons nieuwe thuis aan de Socratesstraat

Wij kregen nu de beschikking over twee grote lokalen, een voor de bezoekers en de andere als werk- en vergaderlokaal en de opslag van een groot deel van onze collectie gegevens. Daarnaast kregen wij de luxe van een eigen ingang en brievenbus, een ruime hal, twee toiletblokken, een keukentje, koffiehoek en een opslagruimte. In totaal zo’n tweehonderd vierkante meter. Dit gebouw was in een wat rustiger wijk gelegen en met openbaar vervoer goed te bereiken. Het was nu ook mogelijk om gebruik te gaan maken van het internet. Zeker na de verhuizing nam het aantal bezoeken aan het streekarchief toe en konden wij weer een aantal nieuwe donateurs inschrijven en een aantal nieuwe vrijwilligers.

Eind 2012 werden er besprekingen gevoerd met de Stichting Insula Mundi. Dit heeft geleid tot een aantal afspraken in het kader van verdergaande samenwerking tussen deze Stichting en het Streekarchief. Insula Mundi is het foto-archief van IJsselmonde en is in het bezit van een zeer omvangrijk archief met foto's van (voornamelijk) Oud-IJsselmonde, maar ook van de IJsselmondse wederopbouw wijken en Lombardijen.

Klik op de afbeelding om de motie te lezen
Dhr. Ernst Walraven Borst

Begin 2013 werd overleg gevoerd met de portefeuillehouder van Cultuur van de Deelgemeente, Ernst-Jan Walraven Borst, over de in oktober 2012 door VVD en Leefbaar Rotterdam ingediende motie "Historisch Museum IJsselmonde". Deze motie (waarvan hier de volledige tekst is te lezen) betrof het onderzoeken van de mogelijkheden om te komen tot de vorming van een Historisch Museum (of Oudheidskamer) IJsselmonde. Het Streekarchief als hèt geheugen van IJsselmonde wordt hierin genoemd als mogelijke deelnemer samen met de stichting Insula Mundi. Verder is er gesproken over het mogelijk betrekken van de aangeboden ruimte aan de Herenwaard en het donkere financiële klimaat.

Dhr. Theo Mulders

De recessie hing uiteindelijk ook als een dreigende donderwolk boven het Streekarchief. Het was helemaal niet zeker of de subsidie die het Archief elk jaar van de deelgemeente ontving ook in 2013 nog zou worden toegekend of wellicht slechts een gedeelte daarvan. Gevolg was dat eind januari noodgedwongen afscheid moest worden genomen, na 16 jaar trouwe dienst, van beheerder Theo Mulders. Dit had verregaande consequenties voor het Archief, denk bijvoorbeeld alleen al aan de unieke openingstijden van het Archief in die tijd. Kortom, hij zou zeer gemist gaan worden als dagelijks beheerder, coördinator vrijwilligers, databeheerder en gastheer.

OG26 - Streekarchief30jaar

Afgezien van het feit dat gedwongen afscheid moest worden genomen van de beheerder, was ook het moment aangebroken om het huurcontract van het pand aan de Socratesstraat met de Gemeente Rotterdam te verlengen. Vanwege de crisis, de oplopende huurpenningen en steeds minder subsidie, werd met spanning uitgekeken naar de besprekingen binnen de deelgemeenteraad van IJsselmonde over de invulling van de lege ruimtes in het Stadskantoor aan de Herenwaard.

Na al dit slechte nieuws was er in 2013 toch ook wel een hoogtepunt. Het Streekarchief bestond in de maand augustus 2013 namelijk al weer 30 jaar. Het Bestuur was van mening dat dit best wel "groots" gevierd mocht worden! Dus met een zorgvuldige voorbereiding werd er een mooi programma samengesteld.

De heren Ad Bonis (l) en Luuk Wilson (r)

De dag werd geopend door onze voorzitter, Ad Bonis, en door  Luuk Wilson, voorzitter van het dagelijks bestuur van de deelgemeente IJsselmonde, die met een mooie toespraak aandacht vroeg voor de historie van IJsselmonde.

Het programma van deze dag bestond uit lezingen over Heraldiek, de beeldbepalende panden in de deelgemeente IJsselmonde en “Vader Onbekend”. Hiernaast was er een genealogische markt, een informatiestand met informatie over stamboomonderzoek en een demonstratie van onze database met bevolkingsgegevens. Verder was er nog een "Tussen Kunst en Kitsch" sessie in samenwerking met Arne Bonsaksen van veilinghuis Vendue. Tussendoor presenteerde een aantal historische verenigingen uit de regio zichzelf en was er nog een fototentoonstelling over 30 jaar Streekarchief te bekijken.

Ad Bonis (l) en Jantje Steenhuis (r)
DVD ONA IJsselmonde 1661-1811

De dag werd afgesloten met een receptie en de presentatie van een nieuwe uitgave van het Streekarchief. Deze uitgave was een DVD met het Oud Notarieel Archief (ONA) van IJsselmonde (1661-1811). Op de DVD zijn afbeeldingen opgenomen van alle akten uit het ONA van IJsselmonde en een (naam- en plaats) index op de akten. De akten werden gefotografeerd door de heren Kees Grandia en Peter den Hartog, waarvan de laatstgenoemde ook de indexen heeft samengesteld. Het eerste exemplaar van de DVD werd uitgereikt aan mevrouw Jantje Steenhuis, directeur van het Stadsarchief en gemeentearchivaris van Rotterdam.

Een foto-impressie van het 30-jarige jubileum vindt u hier.

Ondanks alle festiviteiten waren op de achtergrond de besprekingen met en binnen de deelgemeente over de nieuwe locatie van het Streekarchief gewoon doorgegaan. Op donderdag 31 oktober 2013 was dan eindelijk de kogel door de kerk! De deelraad van IJsselmonde stemde toen unaniem in met het herbeleggingsplan van de vrijkomende ruimten in het deelgemeentekantoor aan de Herenwaard.

Het Stadskantoor aan de Herenwaard in Rotterdam-IJsselmonde

Door het beëindigen van de deelgemeenten als bestuurslaag per 19 april 2014 zouden er verschillende ruimten in het gebouw aan de Herenwaard vrij komen. Om de vrijkomende ruimten niet verloren te laten gaan had de deelraad besloten dat deze ruimten beschikbaar moesten worden gesteld aan verschillende organisaties uit Ijsselmonde. Aan organisaties die zich inzetten voor het algemeen nut of die zich maatschappelijk inzetten voor de inwoners van het gebied. Stichting Streekarchief Eiland IJsselmonde werd ook als een dergelijke organisatie gezien en de deelraad besloot daarom dat ook wij ruimte toebedeeld zouden krijgen in het deelgemeentekantoor (Wijk- of Stadskantoor).

Artikel in de Havenloods van 26 februari 2014

Hoewel dit betekende dat we binnen korte tijd weer werden geconfronteerd met een verhuizing, was dit voor het Streekarchief zeker een win-win situatie en was het bestuur zeer verguld met dit deelraadsbesluit. Enerzijds kwamen we aan de Herenwaard te zitten, midden in het Hart van IJsselmonde, vlakbij gelieerde instellingen zoals de Cultuurwerkplaats en de Bibliotheek, de wekelijkse markt en het winkelcentrum Keizerswaard. Hierdoor verwachtten wij meer bezoekers te gaan trekken. Anderzijds betekende dit voor het Streekarchief meer (financiële) zekerheid voor de toekomst. Ondanks dat het aantal bezoekers in de jaren hiervoor een lichte toename liet zien, moesten we echter wel een afname van het aantal donateurs constateren. Voorts zagen wij door het huidige bezuinigingsklimaat een gestage afname van de subsidies, waardoor het pand aan de Socratesstraat een steeds grotere wissel besloeg op de exploitatielasten.

Op 1 en 4 november vonden er inleidende besprekingen met de betrokkene functionarissen van de deelgemeente plaats. Vervolgbesprekingen werden gepland om de laatste puntjes op de i te zetten, waarna bestuur en vrijwilligers van het Streekarchief een verhuisplan konden gaan samenstellen. De verhuizing zou uiterlijk 1 maart 2014 moeten plaatsvinden.

Het "Depot"

In de laatste twee weken van februari 2014 werd er door de vrijwilligers hard gewerkt om de verhuizing vorm te geven. Aan de Herenwaard had het Streekarchief de twee ruimtes van de voormalige trouwzaal van de deelgemeente toebedeeld gekregen als werkruimte en studiezaal, en nog een ruimte ernaast als depot en opslagruimte.

Op 26 en 27 februari 2014 werden de inventaris en alle archieven overgebracht naar de Herenwaard en werd er nog hard gewerkt om alles op de nieuwe locatie op de juiste plek te zetten. De volgende dag zou immers de "grand opening" plaats moeten vinden.

 

 

De Deelgemeente IJsselmonde hield officieel per 19 maart 2014 op te bestaan. Na een korte interimperiode werd haar plaats ingenomen door de Gebiedscommissie IJsselmonde, wat meer een wijkadviesraad werd dan een bestuursorganisatie. Het bestuur van de stad kwam met het afschaffen van de deelgemeenten weer volledig terug aan de Coolsingel. Met het verscheiden van de Deelgemeente IJsselmonde, verdween ook de ambitie om een Historisch Museum/Oudheidskamer in IJsselmonde op te gaan richten. Overigens met volle instemming van het Streekarchief, die daar zelf inmiddels ook geen toekomst meer in zag.

Het Bestuur, Ad Bonis (voorzitter en penningmeester), Roelof Vennik (secretaris) en Hans van der Linden (bestuurslid), had inmiddels aangegeven dat deze opening ook een mooi moment zou zijn om terug te treden en plaats te maken voor een nieuw bestuur en een nieuw elan. Het nieuwe Bestuur zou per 1 maart 2014 aantreden en bestond uit Gijs den Hartog (voorzitter), Peter den Hartog (secretaris) en Marcel Verhoef (penningmeester/PR-zaken).

Dhr. Roelof Vennik
Dhr. Gijs den Hartog

Op vrijdag 28 februari was het dan eindelijk zover. Alle donateurs en overige belangstellenden waren uitgenodigd om de opening van onze nieuwe locatie bij te wonen en het liep aardig vol!

Namens het aftredende Bestuur hield Roelof Vennik een toespraak en hierna nam Gijs den Hartog het woord namens het nieuwe Bestuur.

Dhr. Luuk Wilson

De heer Luuk Wilson, voorzitter van het dagelijks bestuur van de deelgemeente IJsselmonde hield tenslotte een toespraak, verrichtte de officiele opening en reikte namens de deelgemeente IJsselmonde onderscheidingen uit aan het aftredende bestuur. Aftredend voorzitter Ad Bonis ontving de IJsselmondepenning en Roelof Vennik en Hans van der Linden werden onderscheiden met de IJsselmondespeld.

Hierna was er ruim tijd om onder het genot van een hapje en een drankje het nieuwe onderkomen van het Streekarchief te bekijken. 

Artikel in de Dichtbij van 5 maart 2014

Een foto-impressie van de opening vindt u hier.

In 2014 werd door het nieuwe Bestuur besloten dat het grootste gedeelte van de donaties ook ten bate van de donateurs zelf zou moeten komen en dat men derhalve de Nieuwsbrief van het Streekarchief een flinke kwaliteit boost zou geven. De gerestylede Nieuwsbrief werd weer zoals vanaf 1990 "Kwartaalbericht" genoemd, zou voortaan in kleur worden uitgebracht en van 8 pagina's worden uitgebreid naar 24 pagina's. Dit hield uiteraard in dat de redactie voortaan stevig aan de bak moest om die 24 bladzijden met kwalitatief goede artikelen te vullen. Gelukkig werd auteur Harry Aardoom bereid gevonden om de verhalen uit de Vierschaar (het Hoge Rechtshof van Zuid-Holland waar hij een aantal boeken over heeft geschreven), waarin IJsselmonde centraal stond in ons Kwartaalbericht te delen. Een nieuw item zag ook het levenslicht: de bekende IJsselmondenaar (later "Bekende Gezichten"), waarin een kwartierstaat en het levensverhaal van een bekende IJsselmondenaar (of uit de directe regio) aan bod kwam. In december 2014 kwam de eerste Nieuwsbrief nieuwe stijl uit.

Dhr. Norbert Swaneveld

Van 21 april tot en met 17 juni 2016 organiseerde het Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam (BOOR) in samenwerking met het Streekarchief de expositie "De archeologie van IJsselmonde". 

Klik op de afbeelding om de speech te lezen...

Deze expositie omvat een selectie van de diverse archeologische opgravingen in de regio IJsselmonde. De gevonden voorwerpen zijn van eeuwen terug en geven een beeld hoe destijds in en rondom IJsselmonde gewoond en geleefd werd. Ook werd er aandacht besteed aan de opgravingen op de plek, waar nu de Tramremise van de RET staat. Voordat die gebouwd mocht worden, deed BOOR daar eerst onderzoek en niet voor niets. Op deze locatie werden de oudste grafresten van Nederland aangetroffen, van ruim 5000 jaar oud.

De expositie werd op 17 juni 2016 geopend door heer Norbert Swaneveld, voorzitter van de gebiedscommissie IJsselmonde. 

Artikel in de Rotterdam bijlage van de Telegraaf van 22 april 2016

Het jaar 2016 werd het jaar dat er ons alweer een verhuizing stond te wachten. Stadskantoor aan de Herenwaard werd door de gemeente aangewezen als een zogenaamde XXL locatie. Het Stadskantoor IJsselmonde werd daarmee de locatie op Zuid voor Parkeervergunningen, Invalidenkaarten, enz. Ook zou de locatie een (grotere) afdeling van Werk en Inkomen krijgen. Er moest dus worden ingeschikt. Daar waar er eerst ruim voldoende plek was voor de maatschappelijke organisaties in IJsselmonde, kwam men nu met deze nieuwe XXL plannen ruimte tekort en moesten sommige organisaties plaats maken om de uitbreidingen mogelijk te maken.

Podium van IJsselmonde met de Bibliotheek aan de Herenwaard

Het Streekarchief had voor de verhuizing van 2014 een contract gesloten met de voormalige deelgemeente Ijsselmonde, dat door de gemeente Rotterdam moest worden gerespecteerd. Gelukkig gebeurde dat ook!

Pameijer aan de Kreileroord

Het enige nadeel was dat wij naar de tweede verdieping van het pand moesten verhuizen en "achter het slot kwamen". Dit betekende dat bezoekers geen vrije toegang meer zouden hebben tot het Streekarchief. Bezoekers moesten zich voortaan eerst aanmelden en door een medewerker van het Streekarchief na een seintje van de beveiliging worden opgehaald. Een ander nadeel was dat we na de verbouwing geen exposities meer in de centrale hal konden organiseren. Dat laatste bleek achteraf in goed overleg met de Bibliotheek en het Theater Islemunda gelukkig op te lossen te zijn. Eventuele exposities konden op één van de twee locaties worden gehouden. Er was inmiddels ook al goed contact met de Pameijer aan de Kreileroord, dus die locatie kon eventueel als back-up fungeren.

In augustus zou er (intern) verhuisd worden. Gelukkig kregen we deze keer hiervoor hulp van de Interne dienst van de Gemeente Rotterdam, omdat nagenoeg alle afdelingen in het gebouw verplaatst moesten worden. Na een paar weken uitloop werd er uiteindelijk in de tweede week van september verhuisd en kon het Streekarchief de nieuwe ruimte op de tweede verdieping betrekken. Weliswaar een kleinere behuizing, maar verder een uitstekende locatie voor het Streekarchief. Bovendien kreeg het Streekarchief de beschikking over een ruimte als opslagdepot op dezelfde verdieping.

De nieuwe ruimte van het Streekarchief (klik voor een groter beeld)
13 oktober 2016

Op 13 oktober 2016 en 13 april 2017 werd er in samenwerking met de Bibliotheek van IJsselmonde een Stamboomcafé gehouden. Ervaren stamboomonderzoekers Peter den Hartog en Nico Verweij van het Streekarchief Eiland IJsselmonde vertelden de geïnterresseerde bezoekers alles wat ze moesten weten voor de zoektocht naar hun voorvaderen. 

13 april 2017

Stamboomonderzoek, kan ik dat eigenlijk ook? Hoe begin je er eigenlijk aan? Waar kan je informatie vinden en wat doe ik als ik hopeloos vast zit met het onderzoek naar een familielid of -tak? Op deze en tal van andere vragen kregen de deelnemers antwoord tijdens het stamboomcafé.

Ondertussen bleef het Streekarchief ook rondspeuren naar bijzondere aanwinsten voor het archief. Via via werd in november 2016 contact met ons opgenomen of wij als historische vereniging van IJsselmonde interesse hadden in een oude Statenbijbel. Om een lang verhaal kort te maken, konden wij voor een kleine vergoeding de Statenbijbel van het “Gerecht van West-Ysselmonde” uit 1788 aan onze collectie toevoegen. Een stukje cultureel erfgoed van IJsselmonde was weer thuis!

De nieuwe homepage

De website van het Streekarchief was zwaar verouderd en slecht bijgehouden. De verdergaande digitalisering van onze collecties en de toenemende behoefte aan informatie via internet deed het bestuur in januari 2017 besluiten dat het tijd was om de website te vernieuwen. Er werd hiervoor samenwerking gevonden met Henk Kuiper Webs, die de website van het Streekarchief geheel moderniseerde en reviseerde, zodat die weer een tijdje mee kon. In februari 2017 lanceerde het Streekarchief haar nieuwe website. 

In maart publiceerde het Streekarchief haar Nieuwsbrievenarchief op de website. Alle Kwartaalberichten van het Streekarchief waren voortaan openbaar toegankelijk, ook voor de bezoekers die geen donateur-abonnee zijn. Er werd één beperking ingesteld en dat was dat de meest recente nieuwsbrieven (die van de laatste vier jaar) niet openbaar zouden zijn voor het publiek.

Ook besloot het Bestuur om voortaan het entreegeld dat bezoekers die geen donateur waren, moesten betalen om toegang te hebben tot het Streekarchief, af te schaffen. Voortaan zou de toegang tot het Streekarchief voor iedereen vrij zijn. Het Bestuur hoopte met deze maatregel meer bezoekers te trekken en het Streekarchief ook toegankelijk te maken voor mensen met een kleine beurs.

De DVD Tienden...

In juni 2017 werd de tweede DVD van het Streekarchief uitgebracht. Na het Oud Notarieel Archief IJsselmonde (1661-1811) was het ditmaal de beurt aan de Tienden van ’t Oostambacht van IJsselmonde (1578-1778). Door het initiatief van Peter den Hartog en Kees Grandia van het Streekarchief om op het Stadsarchief van Rotterdam alle inventarissen die betrekking hadden op IJsselmonde (toegang 8) te fotograferen, was een prima samenwerking met het Stadsarchief ontstaan. Het Streekarchief vormde een pilotprogramma, waarmee wered aangetoond dat de regionale historische verenigingen nauwer en beter kunnen samenwerken met het Stadsarchief en elkaar op deze manier kunnen versterken.

Boekjes Tienden...

Het resultaat hiervan was o.a. dat de door het Streekarchief gemaakte foto's en gegenereerde indexen op de website van het Stadsarchief zouden worden gepubliceerd.

Deze nieuwe uitgave over de Tienden ging was eigenlijk een vervolg op bepaalde activiteiten van het Streekarchief in het verleden. In de jaren 1993 tot en met 1995 werden vier boekjes uitgebracht die de naamlijsten op de Tienden bevatten. Van deze naamlijsten werd een index samengesteld, die samen met de gefotografeerde akten en de oorspronkelijke (gedigitaliseerde) boekjes op de DVD zijn te vinden.

In juli 2017 besteedde het Streekarchief aandacht aan een aantal herontdekte muurschilderingen van de IJsselmondse kunstenaar en politicus Jaap Bijl (1947-1970). 

De muurschilderingen en de schrootjeswand

Via via had het Streekarchief contact gekregen met de dochter van Jaap Bijl.  Zij had vernomen dat de drie panden aan de Cranendonckweg, nummers 73 tot en met 147, zouden worden gesloopt. Ze vroeg hoe het zat met de muurschilderingen van haar vader. Muurschilderingen dachten iedereen toen? Wat bleek, al snel na oplevering van de (destijds bejaarden) woningen werden de muurschilderingen bedekt met een schrootjeswand. De kunstwerken waren iets te progressief en modern voor de nieuwe (oudere) bewoners en de woningbouwcorporatie loste dit op deze wijze dan maar op. Meer dan 40 jaar bleven de muurschilderingen van Jaap Bijl dus op deze wijze aan het oog van de wereld onttrokken.

Uiteindelijk konden de kunstwerken helaas niet van de sloophamer worden gered, maar kregen wel de aandacht die zij na al die jaren verdienden. De woningbouwcorporatie heeft de kunstwerken wel op de gevoelige plaat vast laten leggen en in december 2017 exemplaren hiervan aan Jaap zijn dochter en haar moeder overhandigd.

Gijs den Hartog (l) en de heer Van Riksoort (r)

Op 17 januari 2018 kreeg het Streekarchief bezoek van de heer J.D. van Rikxoort. De heer Van Rikxoort is bekend als auteur van de boekjes "IJsselmonde, een dorp aan de maas (2 delen)" en was één van degenen die de terugkeer van het familiearchief van Bichon naar Rotterdam (vanuit Zweden) bewerkstelligde. 

De heer Van Rikxoort was thuis zijn omvangrijke archief aan het opruimen en zijn kinderen hadden geen interesse in het archief van hun vader. De heer Van Rikxoort besloot daarom contact op te nemen met het Streekarchief met de vraag of er interesse was. Dat was natuurlijk niet aan dovemansoren gericht. Er werd snel een afspraak gemaakt.

Onder de zaken die werden overgedragen was een aantal boeken en een gedeelte van de correspondentie die hij had gevoerd met de heer Mr. René Bichon van IJsselmonde, met foto's en andere documenten. Voor het Streekarchief zeer waardevol en waar we zeker dankbaar voor zijn.

Al in 2014 berichtte het Streekarchief over de dreigende sloop van het oude clubgebouwtje van de voetbalclub Tediro op het sportpark Varkenoord. In de eerste jaren van de oorlog namen medewerkers van de Technische Dienst Rotterdam (TeDiRo) stenen mee uit de puinhopen van het bombardement op de binnenstad naar de overzijde van de Maas, waarmee zij op Zuid het clubgebouw van hun voetbalclub bouwden. 

Marcel Verhoef van het Streekarchief verzocht de wethouder een pauze in te lassen en een sloopverbod af te kondigen om eerst de zaak eens goed uit te zoeken. Helaas mocht dit allemaal niet baten en ging de sloop onverminderd door, want het gebouw moest wijken voor de aanleg van het nieuwe sportpark Olympia en een nieuw kantinegebouw. Als laatste poging bedacht Verhoef het plan om dan in ieder geval de bouwstenen te bewaren en stelde voor hiervan een kunstwerk te maken of een muurtje op het sportpark mee te realiseren. De projectorganisatie van de afdeling Stadsontwikkeling van de Gemeente Rotterdam stelde dit voor aan de architect die dit idee wel wat vond en het omarmde.

De voetbal gemaakt van de Tediro bakstenen

Op zaterdag 17 maart 2018 werd het Olympiapark geopend door wethouder Adriaan Visser. Het Streekarchief was hiervoor uitgenodigd en kreeg voor het eerst het resultaat van haar inspanningen te zien. 

Het kunstwerk is zeer mooi geworden. Stenen van het voormalige clubgebouw zijn in de vorm van een voetbal ingemetseld in de muur van de kamer van het wedstrijdsecretariaat op de begane vloer. De diameter van het kunstwerk bedraagt 1940 mm en refereert daarmee aan de herkomst van het gebruikte materiaal.

Op maandag 16 april 2018 bracht het Streekarchief de genealogische verzameling van Henk Aapkes online. De database van de families van IJsselmonde, een verzameling genealogische gegevens van meer dan 150.000 mensen van het Eiland Ijsselmonde samengesteld door amateur-genealoog Henk Aapkes, werd door de heer Aapkes aan het Streekarchief geschonken. Echter onder voorwaarde dat het Streekarchief de verzameling zou bijhouden én on-line zou publiceren.

U kunt deze database vinden onder het menu-item genealogie of rechtstreeks via deze link

Op 25 augustus 2018 bestond het Streekarchief al weer 35 jaar. Lang geleden is besloten om de 10-jarige jubilea (10, 20, 30 enz.) te vieren met de donateurs, bezoekers en belangstellenden en de 5-jarige jubilea (15, 25, 35 enz.) met de vrijwilligers. De jubileumwerkgroep had een mooi programma samengesteld voor de vrijwilligers en er waren twee excursies en een verrassing bedacht voor deze dag.

De eerste excursie was 's morgens een bezoek achter de schermen aan het Stadsarchief van Rotterdam, 's middags volgde een lunch op Huis Ten Donck te Ridderkerk, gevolgd door een uitgebreide rondleiding door het landhuis en over het landgoed. De dag werd afgesloten met een rondrit met diner in de RotterTram door Rotterdam. Een uitgebreide foto-impressie vindt u hier.

Rond het jubileum had het Stadsarchief Rotterdam ook nog een verrassing voor het Streekarchief. De zogenaamde Themadienst werd gelanceerd en dankzij de jarenlange samenwerking tussen de twee archieven mocht het Streekarchief als eerste de pilot uitproberen.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave...

Het Streekarchief maakt via deze themadienst gebruik van het web-platform van het Stadsarchief Rotterdam (Archieven.nl) voor het maken en/of digitaliseren van indexen en het via de eigen website doorzoekbaar maken van deze indexen. Hierdoor kan het Streekarchief met haar producten veel meer personen aantrekken en bereiken via haar eigen website. De website van het Streekarchief werkt dan als een portaal en behoudt zo ook haar eigen identiteit en uitstraling.

Het Stadsarchief biedt een omgeving aan waarin, behalve de door het Streekarchief gemaakte scans en indexen, ook de bij het Stadsarchief digitaal aanwezige indexen doorzocht kunnen worden, toegespitst op het gebied waar onze stichting in werkt. Het Stadsarchief maakt de gemaakte scans en indexen ook binnen haar eigen website doorzoekbaar. Een overzicht van de beschikbare inventarissen vindt u hier.

In mei 1987 werd ter gelegenheid van de verbouwing van het Zuidervolkshuis “De Brink” het boekje “Zuidervolkshuis/De Brink, door de jaren heen vernieuwd” uitgebracht door de Stichting Streekarchief Eiland IJsselmonde in samenwerking met de Stichting voor sociaal-cultureel vormingswerk “De Brink”. Het boekje vond destijds gretig aftrek in Vreewijk. 

Recent werd er door de groep 100 jaar Brink, een samenwerkingsverband uit Vreewijk die de festiviteiten rondom het 100-jarig bestaan van “De Brink” organiseerde, met het Streekarchief contact opgenomen. Het plan was om, naast allerlei festiviteiten ook een tastbare herinnering aan het jubileum na te laten in de vorm van een boek. De vraag was of het Streekarchief hen wilde helpen met het aanvragen van fondsen en het rondkrijgen van de financiën, en of er gebruik mocht worden gemaakt van de eerdere uitgave van het Streekarchief. Het bestuur van het Streekarchief stond hier positief tegenover en de financiering werd gevonden bij de Van de Mandele Stichting en Havensteder (de woningcorporatie in Vreewijk). Bovendien bezit het Streekarchief, tot grote verrassing van de organisatoren van 100 jaar Brink, nog een groot archief van het Volkshuis. Dit archief is na een brand in het volkshuis ooit eens geschonken aan het toenmalige bestuur onder voorzitterschap van onze oprichter Arie van Munster. Hiervan werd voor de samenstelling van het boek dankbaar gebruik gemaakt, en vele uren werden doorgebracht met het snuffelen in de krantenknipsels, vergader- en bestuursstukken uit lang vervlogen tijden en allerhande ander materiaal. In december 2018 was het zover en werd het nieuwe boek over de Brink uitgebracht.

In maart 2019 werd de website van het Streekarchief uitgebreid met een aantal genealogiën van de ambachtsheren van Oost-IJsselmonde, een project van onze penningmeester Marcel Verhoef. De verzameling genealogiën omvat inmiddels de geslachten Van Voorschoten (Van Cralingen), De Merode, Lampsins, De Mey en Bichon (waaronder Bichon van IJsselmonde, Bichon Visch en Bichon Vingerhoedt.

In 2020 bestond de Nieuwsbrief van het Streekarchief 35 jaar (jaargang 35). De bekende gezichten in de nieuwsbrieven van dit jaar stonden in het teken van "de mannen van 1970", het was dat jaar immers 50 jaar geleden dat Feyenoord als eerste Nederlandse club de Europacup I wist te veroveren. Als bekende voetballers kwamen aan de beurt: Coen Moulijn, Willem van Hanegem, Rinus Israël en Theo Laseroms. Op de website vindt u verder ook nog Eddy Treijtel, Eddy Pieters Graafland, Theo van Duivenbode en Piet Romeijn

In de Voorjaareditie van het Kwartaalbericht werd verder nog uitgebreid stilgestaan bij de verschillende facetten van de Europacupwinst van Feyenoord in 1970.

Eind februari/begin maart doken de eerste berichten op over een nieuw "griepachtig" virus wat rondwaarde. Inmiddels weten we allemaal wat het Coronavirsu/COVID19 teweeg heeft gebracht. Er brak een periode aan van verplichte sluitingen, beperkte openingen, bezoeken op afspraak tot wederom geheel gesloten zijn. Een periode die zowel op het bestuur als de vrijwilligers een enorme wissel trok. Vrwijwilligers hielden er mee op in deze periode, maar gelukkig meldden zich ook weer nieuwe vrijwilligers aan. 

Op een gegeven moment moesten ook maatregelen worden genomen om het Streekarchief toegankelijk te maken voor bezoekers. Spatschermen, mondkapjes en ontsmettingsmiddelen moesten worden aangeschaft. Gelukkig kreeg het Archief hiervoor een bijdrage vanuit de gebiedscommissie IJsselmonde en kon het Archief weer een tijdje open zijn. Maar tijdens de COVID periode merkten we ook dat onze bezoekers - waarvan toch een groot gedeelte tot de risicogroepen behoorde - zelf ook wat terughoudend waren om onze locatie aan de Herenwaard te bezoeken. Gelukkig konden de vrijwilligers grotendeels thuiswerken en ging een aantal zaken "gewoon" door.

In november 2020 wist onze voorzitter, Gerard van Winkelhoff, de hand te leggen op een Statenbijbel van de Hervormde Kerk in IJsselmonde uit 1761. Op het voorplat staat ‘Hervormde Kerk IJsselmonde 1761’. Volgens een schrijven op het schutblad is de bijbel in 1972 gerestaureerd door broeder Richardus in de Abdij Sion te Diepenveen. In 1967 had de heer J. den Otter (uit Zevenaar) de bijbel (in erbarmelijke staat) als geschenk gekregen van de toenmalige koster van de Nederlands Hervormde Gemeente te IJsselmonde.

Het Streekarchief was zeer verguld dat een dergelijk stukje cultureel erfgoed uit IJsselmonde weer terug was waar het thuis hoorde!

Mede door Corona werd er voor de jaarwisseling 2020/2021 een algeheel vuurwerkverbod afgekondigd. Binnen de gemeente Rotterdam werd er aan de verschillende gebieden gevraagd naar ideeën voor een alternatief om Oud en Nieuw te kunnen vieren. Het gebied IJsselmonde kreeg verschillende ideeën en koos uiteindelijk voor het project IJssellicht van Femke Bouwer-Van Schie van Show & Tell. Het Streekarchief werd benaderd om hieraan mee te werken en het resultaat was toch een enorm succes! 

De Cheque!

Op 29 december 2020 was het Streekarchief ook al in de prijzen gevallen. In de "Scherven brengen geluk loterij" (een actie waarmee de glasbakken weer onder de aandacht worden gebracht) worden mensen gespot als zij "glas in het bakkie" gooien. Zij worden dan beloond met een cheque van 250 euro. Hiernaast krijgen zij de vraag of ze een goed doel in de buurt weten te noemen, dat dan vervolgens ook een cheque van 250 euro krijgt. Dat was voor het Streekarchief een mooie opsteker om het jaar 2021 mee te beginnen!

Erik Lemmers

Dankzij het nog steeds rondwarende Coronavirus leek ook 2021 een verloren jaar te worden. Aan die verwachting kwam geheel onverwacht in oktober een einde, toen journalist/presentator Erik Lemmers van het radioprogramma "Dwars door Rijnmond" (van RTV Rijnmond) contact met het Streekarchief opnam. De live uitzending “Dwars door Rijnmond” wordt elke werkdag uitgezonden van 10.00 – 13.00 uur, en elke dinsdag besteedt Erik Lemmers aandacht aan de geschiedenis van een wijk, gebouw, gebied, geannexeerde gemeente enz. Zijn uitzending van 2 november 2021 had als thema (Oud-) Ijsselmonde en hij benaderde het Streekarchief met het verzoek om een aantal interessante onderwerpen voor de uitzending aan te brengen.

Zo gezegd, zo gedaan en op 2 november kwamen achtereenvolgens de Adriaen Janszkerk, het Koetshuis, café de Gouden Leeuw, de Begraafplaats IJsselmonde en de heer Helmut Weghorst, bewoner aan de Benedenstraat, aan bod. Iedereen bracht voor de luisteraar een boeiend verhaal. Bestuursleden Gerard van Winkelhoff en Marcel Verhoef kwamen wisselend aan het woord om nog wat historische feiten en achtergronden te vertellen bij de verschillende locaties. Hier vindt u een uitgebreide foto-impressie van deze dag.

In december 2021 werd het Streekarchief lid van het Kadaster en sloot een abonnement bij hen af om gebruik te kunnen maken van de Kadasterviewer. Via deze toegang kunnen bezoekers (en onderzoekers) op het Streekarchief speuren in de Kadastrale archieven. Dit is vooral een handige tool als men onderzoek doet naar de ouderdom en eigenaren van huizen of andere panden.

Café de Gouden Leeuw

Dit bleek vooral zinvol voor het onderzoek dat het Streekarchief had opgestart na de uitzending van Radio Rijnmond van 2 november 2021: het vaststellen van de ouderdom van café de Gouden Leeuw. Om de exacte ouderdom van de Gouden Leeuw op het IJsselmondsehoofd vast te kunnen stellen werd gebruik gemaakt van het Kadaster en werd onderzoek gedaan in de verschillende notariële archieven. Tevens werd er genealogisch onderzoek gedaan om de achtergrond van de achtereenvolgende eigenaren beter in beeld te brengen. Uiteindelijk presenteerde Marcel Verhoef half december zijn onderzoek aan de familie Van Hengel, de huidige uitbaters en eigenaren van de Gouden Leeuw, waarna het ook in de wintereditie van het Kwartaalbericht van het Streekarchief werd gepubliceerd.

In januari 2022 werd het artikel op de website van het Streekarchief geplaatst en verstuurde het Streekarchief een persbericht over het onderzoek naar de verschillende (lokale) media met de belangrijke mededeling "het oudste café van Rotterdam is de Gouden Leeuw". Dit werd snel opgepikt door de Havenloods, Open Rotterdam (zie hieronder) en het Algemeen Dagblad (website, of hier afbeelding artikel).

Ondanks het tweede vervelende Coronajaar, werd het uiteindelijk toch nog een succesvol 2021.


"Het begon allemaal met een advertentie..."

Toen waren er enthousiaste plannen die nu inmiddels uitgekristalliseerd zijn en nu zijn er weer nieuwe ideeën en plannen waarmee we aan de slag gaan! Maar één ding staat vast, we blijven altijd wereken de doelstelling van het allereerste begin: Het Streekarchief uitbouwen tot een begrip op IJsselmonde!

Die doelstelling kon en kan alleen maar worden waargemaakt dankzij onze Donateurs en Vrijwilligers, toen en nu!