Rinus Israël

Oorspronkelijk gepubliceerd in Streekarchief Eiland IJsselmonde Kwartaalbericht Herfst 2020 (jaargang 35, nummer 3)

Jeugd

“Rinus” werd als Marinus David Israël op 19 maart 1942 in Amsterdam geboren in het gezin van Andries Israël en Rebecca Reens. Het gezin van metselaar Andries was toen woonachtig aan de Laanweg, maar verhuisde kort na de geboorte van Rinus naar de Ribesstraat, waar hij opgroeide.

Andries was afkomstig uit Middelburg en had zich na zijn huwelijk met de Amsterdamse Rebecca in 1938 gevestigd in Amsterdam. Het gezin bestond verder uit een oudere zus Christina (1938) en een jongere zus Maria (1944), Rinus was het middelste kind in het gezin en de enige zoon van Andries en Rebecca.

Wie Rinus Israël zegt, zegt Feyenoord. Maar de geboren Amsterdammer, inmiddels stratenmaker van beroep,  begon zijn imposante carrière als voetballer bij DWV, “Door Wilskracht Verkregen”, uit Amsterdam. In 2013 fuseerde deze club met De Volewijckers tot DVC Buiksloot.

DWS

In 1962 zet hij zijn eerste stappen in het betaalde voetbal en gaat voetballen bij DWS, “Door Wilskracht Sterk”, destijds één van de sterkere teams in de Eerste Divisie. In eerste instantie waren de voetbalkenners van de Amsterdamse club niet echt enthousiast over zijn vaardigheden.

"DWS had interesse en toen heb ik daar een oefenwedstrijd gespeeld. Ze waren schijnbaar niet enthousiast over wat ik had laten zien. Met hangen en wurgen kreeg ik dat contract.", aldus Israël zelf in een interview in 2019.

Spelers deden toen zelf nog de contractonderhandelingen, dus zonder de hulp van een duurbetaalde zaakwaarnemer. "Ik had helemaal geen wensen", zegt Israël, "ik was al blij dat ik een contract kreeg."

In het eerste jaar dat Israël voor DWS uitkwam, het seizoen 1962-1963, werd het elftal kampioen van de Eerste Divisie. Het jaar daarop in het seizoen 1963-1964 werd het team ook meteen kampioen van de Ere Divisie. "We promoveerden en werden daarna meteen landskampioen", vertelt Israël. "Ik denk niet dat het in deze tijd nog mogelijk zou kunnen zijn."

Bij DWS vormt Israël een ijzersterk blok met Daan Schrijvers, met wie de ploeg een uitstekende periode kende. Rinus speelde er 86 wedstrijden, maar hij wist (slechts) éénmaal te scoren. In 1965 wordt DWS tweede in de Eredivisie en bereikt het zelfs de kwartfinale van de Europacup I. In dit elftal speelde ook Joop Burgers, de zwager van Rinus en tevens oud-international.  Joop (Johannes Theodorus) Burgers was getrouwd met Rinus’ jongere zus Maria. Joop was net als Rinus stratenmaker van beroep en was later nog trainer in het amateurvoetbal.

Israël gaf zijn baan als stratenmaker op en begon een sigarenzaak, een bekende nering voor de (semi) profs in die tijd. Hij zegt daar later zelf over: “Ik was slechts de man van het zand en de stenen, ik zorgde ervoor dat de echte stratenmakers, vakmannen zoals mijn zwager Joop Burgers, door konden werken.”.

Feyenoord

Na vier seizoenen DWS wilde Feyenoord hem graag hebben. Voor een (destijds) record transfersom van 450.000 gulden vertrekt hij in 1966 naar Rotterdam. Daar beleefde hij, in sportieve zin, zijn mooiste tijd. "We werden een paar keer landskampioen en het winnen van de Europa Cup was fantastisch." Die beker werd in 1970 gewonnen, dankzij een 2-1 overwinning op het Schotse Celtic. Israël maakte in die wedstrijd nog een doelpunt met het hoofd. "We kwamen met 1-0 achter en toen kwam er een scrimmage aan de andere kant. Die bal vloog omhoog  en ik kopte 'm erin. Niet te missen, hoor.", vertelt hij daar zelf in 2019 over.

Voor het eerst in de geschiedenis won een Nederlandse club het belangrijkste Europese voetbaltoernooi. "We zijn geëerd in het centrum van Rotterdam. Er waren een paar honderdduizend mensen. Heel Rotterdam was gek. Die dag was het fantastisch om mee te maken, maar daarna begint het gewoon weer. Ik ben wel zo nuchter om dat heel snel achter me te laten."

Ondanks zijn nuchterheid is de erelijst van de verdediger met Feyenoord imposant: driemaal landskampioen (1969, 1971 en 1974), de wereldbeker voor clubteams (1970), de Europacup I (1970), de UEFA cup (1974), driemaal de Intertoto cup (1967, 1968 en 1973) en in 1969 de KNVB beker.

Ook bij Feyenoord vormde hij een uitstekend verdedigingsduo. Ditmaal met Theo Laseroms met wie hij internationaal bekend zou worden als een bikkelharde verdediger, die de duels niet schuwde. Israël had echter meer in zijn mars dan hard de duels ingaan; hij beschikte ook over een uitstekend spelinzicht. Hij was binnen en buiten het veld een echte leider voor het Feyenoord in die dagen.

Meedogenloos, Ausputzer, keihard, ijzersterk, kegelaar, onverwoestbaar, solide, maar ook tactisch sterk en een geboren leider, het zijn woorden die Rinus kenmerkten in het veld. Een aanvaller meldde zich dan ook nog wel eens ziek als hij zag dat Israël op het wedstrijdformulier was gezet.

Samen met Theo Laseroms veegde hij menig vuiltje uit het Feyenoord strafschopgebied. En daar waar nodig ging dat niet op zachtzinnige wijze. Ook zijn medespelers maakte tijdens de trainingen kennis met de meedogenloze Israël. Het scheelde maar weinig of Coen Moulijn had de Europacup I finale tegen Celtic van 6 mei 1970 moeten missen. De linksbuiten speelde tijdens de training vlak voor de finale een bal tussen de benen van de aanvoerder door die hier duidelijk niet van gecharmeerd was en dat Moulijn middels een “cakkie” even liet merken.

Schrijver Michel van Egmond beschreef ooit de hardheid van Israël en Laseroms, maar benadrukte vooral de grootheid van de voetballer Israël. “Zijn lange passes waren zo nauwkeurig, dat Israël vermoedelijk met een passer in zijn achterzak speelde” aldus Van Egmond.

Vanaf 1972, hij is dan 30 jaar, krijgt Israël steeds meer last van blessures. Zo speelt hij in het seizoen 1972-1973 nog maar zeventien wedstrijden voor de Rotterdammers en een seizoen later zelfs maar zeven. Toch gaat hij met het Nederlands Elftal mee naar het WK 1974. Bondscoach Rinus Michels kiest echter voor een verdedigingsduo achterin met Arie Haan en Wim Rijsbergen, waardoor de speeltijd van Rinus beperkt bleef. Israël kwam dat toernooi tot drie invalbeurten.

244 wedstrijden zou hij uiteindelijk bij Feyenoord spelen, waarin hij 21 maal het vijandelijke net wist te vinden.

Excelsior en PEC Zwolle

Rinus Israël gaat “afbouwen” bij Excelsior en PEC Zwolle. In het seizoen 1974-1975 speelt Israel één seizoen voor Excelsior, waarin hij tot Nederlands voetballer van het jaar gekozen wordt. Al na één seizoen vertrekt hij bij de club, waarna hij gaat “afbouwen” bij PEC Zwolle. Voorzitter Jan Willem van der Wal haalde Israël naar Zwolle, waar hij van 1975 tot en met 1982 nog 7 seizoenen onder contract zou staan. In die seizoenen komt hij tot 198 wedstrijden en scoort er 16 doelpunten.

Op 40-jarige leeftijd zet Rinus Israël een punt achter zijn spelersloopbaan en kiest hij voor het trainersvak. Israël kwam tot een indrukwekkend aantal van 532 gespeelde wedstrijden (39 goals).

Israël als trainer

Na zijn actieve voetbalcarrière is Rinus Israël tot en met 1984 (assistent-) trainer bij PEC Zwolle. In mei 1985 was Israël, samen met Leo van Veen en Johan Cruijff één van de drie kandidaten om bij Ajax de ontslagen hoofdtrainer Aad de Mos op te volgen, maar uiteindelijk werd Cruijff de nieuwe man. Vanaf 1984 was hij hoofdtrainer van FC Den Bosch tot 1986 en van 1986 tot en met 1988 trainer van Feyenoord, 1988-1989 PAOK Saloniki, opnieuw FC Den Bosch in  de periode van 1989-1990 en Dinamo Boekarest in het seizoen 1991-1992, waarmee hij landkampioen van Roemenië word.

“Hee joh, zitten de dozen soms nog om je schoenen?” Als trainer was Rinus Israël altijd hard en cynisch als een speler een – zoveelste – mislukte voorzet op de training gaf. Met name speler René Hofman ergerde zich rot aan het cynisme van de trainer Israël.

Na een seizoen bij Dinamo Boekarest (1991-1992) waar hij de club naar het landskampioenschap leidde, was Israël vier jaar als assistent-bondscoach in dienst bij de KNVB en assisteerde hij de bondscoaches Dick Advocaat en Guus Hiddink bij het Nederlands Elftal.

Daarna werd hij één seizoen bondscoach, niet voor Nederland, maar voor Ghana. Vanaf 1998 gaat hij vervolgens in de Verenigde Arabische Emiraten aan de slag (hij was er trainer bij drie verschillende clubs; Al-Jazira club, Al Shabab en Al-Wahda FC) en keert daarna terug naar Nederland en is van 2001 tot en met 2003 trainer van ADO Den Haag. Na opnieuw één seizoen (2003-2004) bij Al-Wahda is Rinus Israël enkele jaren scout bij Feyenoord, waarna hij vanaf 2012 in het amateurvoetbal aan de slag gaat en trainer is van Young Boys in Haarlem. Tegenwoordig is hij met voetbal-pensioen.

Hij had goede periodes en minder goede periodes. In het buitenland miste hij vooral zijn stamcafé. Als assistent van Dick Advocaat functioneerde hij goed bij Oranje, maar hij had geen klik met diens opvolger Guus Hiddink.

Met pensioen

Tegenwoordig kan je Rinus Israël vaak aantreffen in een rijwielhandel in Landsmeer. Dat is opvallend, want een rijwielhandel is niet het eerste waar je de oud-voetballer mee associeert. Een liefhebber van fietsen is hij volgens eigen zeggen wel, maar dan meer als volger van de grote wielerrondes. 

De fietsenwinkel is zijn vaste stek van maandag tot en met vrijdag. Hij komt er 'een bakkie doen' en praat wat met de eigenaar en zijn klanten. Aan de muur is een Rinus Israël-museumpje verrezen, met veel foto's van IJzeren Rinus. "Maar dat heb ik niet gedaan hoor", voegt hij er snel aan toe. Het blijkt het werk van de eigenaar, een groot Feyenoord-fan. 

Bronnen:

1. IJzeren Rinus, de gouden jaren van voetbalicoon Rinus Israël door Harry Walstra (Just Publishers).
2. NH Nieuws, Noord Hollandse Iconen van 11 december 2019.
3. 101 voetbaliconen: (42) Rinus Israël op http://101voetbalmomenten.nl.
4. Rinus Israël op Wikipedia.

Kwartierstaat:

Auteur: Marcel Verhoef