Slachtoffers WO II uit IJsselmonde, deel 2
Geboren te IJsselmonde en overleden in de Tweede Wereldoorlog, deel 2
door Marcel Verhoef
(eerder, in verkorte vorm, gepubliceerd in de nieuwsbrief van de Stichting Streekarchief IJsselmonde, Kwartaalbericht Herfst 2019, jaargang 34, nummer 1)
Hieronder volgt deel twee van de (niet uitputtende) lijst van in IJsselmonde geboren personen die door oorlogsgeweld zijn overleden in de Tweede Wereldoorlog. De lijst is samengesteld uit informatie van de Oorlogsgravenstichting en aangevuld met gegevens uit genealogisch onderzoek door de Stichting Streekarchief Eiland IJsselmonde.
Aanvullingen op de genealogische gegevens of verhalen over de IJsselmondse oorlogsslachtoffers zijn altijd welkom!
40.
Jan Adrianus den Ouden, vliegtuigmaker (Vltm II (Koninklijke marine, Squadron 320)), geb. IJsselmonde 3-6-1916, overl. In Zee (boven de Noordzee met zijn Hudson vliegtuig neergeschoten) 22-11-1942, zoon van Pieter den Ouden en Grietje Steegman.
Jan Adrianus den Ouden was een houtbewerker uit IJsselmonde. Op 11 juni 1941 vertrok hij als Engelandvaarder vanuit IJmuiden in gezelschap van onder meer Pieter Dourlein naar Engeland. Ze hadden een motorboot geregeld. Na vijftig uren werden ze opgepikt door een Engelse mijnenveger en naar Sheerness gebracht. Ze werden hiervoor onderscheiden met het Bronzen Kruis. Den Ouden werd in Engeland opgeleid tot vliegtuigmaker en ingedeeld bij het 320 Dutch Squadron RAF.
- Datum crash: 22 november 1942
- Missie: Verkennen en aanvallen Duitse konvooien
- Bemanning:
- Piloot: Res.Sgt.Vlieger Carolus Ludovicus Geraldus van Heugten (1913-MiA)
- Waarnemer: Res.Sgt.Vlieger Laurens Abraham Hoogteiling (1918-MiA)
- Radio-operator: Jacob de Ligt (1918-MiA)
- Boordschutter: Vlgtmk 2e klasse Jan Adrianus den Ouden (1916-MiA)
Toen de oorlog uitbrak, waren Charles van Heugten (afkomstig uit St. Oedenrode) en zijn vriend Laurens Hoogteiling met hun onderdeel op training in Airpark Haamstede op Schouwen-Duiveland. Op 13 mei 1940 werden al hun vliegtuigen door Duitse bommen vernield. Hun commandant besloot zijn 57 mannen te evacueren. Via Vlissingen, Breskens en Caen reisden ze naar Cherbourg. Ze werden door de Batavier 2 naar Milford Haven in Wales gebracht. Ze worden voor verdere training in Nederlands-Indië (!) op transport gesteld.
Op het nieuwe Vliegkamp Morokrembangan bij Soerabaja aangekomen, bleken daar niet voldoende instructeurs te zijn voor het vliegen met twee-motorige vliegtuigen. Op 31 augustus 1941, nog geen jaar na vertrek uit Engeland, was Charles er weer terug. Zijn training werd vervolgd op de Nr 12 Service Flying Training School in Lincolnshire. Hier kreeg hij de felbegeerde 'Wings'. Op 3 januari 1942 meldde hij zich bij het 320 Dutch Squadron RAF in Fife, Schotland. Hij was klaar voor operationele acties. Het werden er 17. Bij minstens vier vluchten had Charles zijn vriend Laurens Hoogteiling aan boord. Op 19 april werd 320 Squadron overgeplaatst naar Bircham Newton in Norfolk.
Laatste vlucht
Op 22 november werd hun Hudson VI met Van Heugten (piloot), Laurens Hoogteiling (navigator), Jacob de Ligt (radio) en Jan Adrianus den Ouden ongeveer 25 km ten noorden van Terschelling neergeschoten, waarschijnlijk door 'Nacht Flieger' Lothar Linke. Oberleutnant Linke werd in mei 1943 met zijn Messerschmitt bij Lemmer neergeschoten. Hij sneuvelde omdat hij zijn vliegtuig uitsprong en door de staart van zijn vliegtuig werd geraakt. Charles van Heugten was getrouwd met Sophie van Baarle. Pas nadat het Rode Kruis in 1948 de status van Charles van vermist had gewijzigd in gesneuveld, kon zij het overlijden van Charles in Utrecht aangeven.
41.
Gerrit Pleun Ouwens, scheepskoker/ijzerwerker, geb. IJsselmonde 26-3-1915, overl. Rotterdam 26-6-1945, zoon van Willem Ouwens en Elisabeth Janna Huizer. Gerrit is begraven op de Nederlands Hervormde Begraafplaats te IJsselmonde, 2e klasse (Vak/rij/nummer L 62). Gerrit huwde Zwijndrecht 6-9-1935 met Maaike van der Waal, geb. Zwijndrecht 28-1-1912, overl. 17-2-1990, dochter van ? en ?.
Kind uit dit huwelijk:
- Elisabeth Janna Ouwens, geb. IJsselmonde 14-6-1936.
42.
Adrianus Arie Pleijzier, elektrisch lasser, geb. IJsselmonde 5-12-1910, overl. Hamburg (D) 23-1-1943, zoon van Adrianus Leendert Pleijzier en Maaike Johanna van Gameren. Adrianus is begraven op de Nederlands Hervormde Begraafplaats te IJsselmonde.
43.
Reijer Cornelis van der Poel, elektricien, geb. IJsselmonde 28-8-1922, overl. Saarbrücken (D) 11-5-1944, zoon van Abraham van der Poel en Cornelia Bruin. Reijer is begraven op het Nationaal Ereveld Loenen (Vak/rij/nummer B 70).
44.
Pieter Leendert Rijsdijk, olieman (Koopvaardij), geb. IJsselmonde 19-4-1920, overl. In Zee (Atlantische Oceaan aan boord van SS Ville de Liège 13-4-1941, zoon van Jacob Rijsdijk en Klaartje Stok.
SS Ville de Liège
De Ville de Liège was een passagiersschip (stoomschip) met een tonnage van 7.430 ton. Het werd in 1920 gebouwd door de American International Shipbuilding Corporration, op Hog Island in Pennsylvania. De eigenaar was het Société Maritime Anversoise te Antwerpen, wat tevens haar thuishaven was. Zij hadden het schip in februari 1940 gekocht van de Amerikaanse maatschappij US Lines Co te New York, waar het schip “American Farmer” heette. Het schip voer ongeëscorteerd op de route New York – Belfast – Liverpool en bevatte een lading van o.a. 6121 ton staal, wol, graan en bacon. Op 14 april 1941 rond 1:17 uur ’s nachts, werd het achterschip getroffen door twee torpedo’s van de U-52 (Kapitein Otto Salman) op positie 59°50' Noorderbreedte en 29°30' westerlengte, ongeveer 700 mijl ten oosten van Cape Farewell.
Het schip vloog in brand en om 2:10 uur zonk het schip nadat het nog eens was getroffen door een G7A “coup de grâce” at 1.30 uur. Het schip had 52 opvarenden, slechts 10 bemanningsleden en twee passagiers overleefden de aanval.
45.
Jan Roos, schilder, geb. IJsselmonde 17-11-1919, overl. Oldenburg (D) 20-11-1944, zoon van Pieter Willem Roos en Jaapje van den Burg. Jan is begraven op het Nederlands ereveld te Bremen-Osterholz (Vak/rij/nummer 96).
Volgens zijn Sterbeurkunde is hij “in Oldenburg auf dem Transport von Zwischenahn zu PeterLudwig Friedrichs Hospital verstorben”. Hij is onderweg naar het ziekenhuis overleden.
46.
Pieter Roos, timmerman/lid verzet, geb. IJsselmonde 4-2-1920, overl. Utrecht (Fort Rijnauwen) 17-7-1942, zoon van Willem Pieter Roos en Anna Patijn.
47.
Pieter van Rugge, opperwachtmeester Brandweer/lid verzet, geb. IJsselmonde 9-6-1907, overl. Rotterdam 14-12-1944, zoon van Johan Christiaan van Rugge en Willemina Pors. Pieter is begraven op het Nationaal Ereveld Loenen (Vak/rij/nummer A 1146). Pieter was gehuwd met Pleuntje Maria de Vlaming.
48.
Adrianus Joris de Ruiter, soldaat (Brig. Inf. (KNIL)), geb. IJsselmonde 27-7-1912, overl. Nonpladuk II (NOI) 21-3-1944, zoon van Marius de Ruiter en Lijntje Adriana van Driel. Adrianus is begraven op het Chungkai War Cemetery (Vak/rij/nummer 11 C 1).
49.
Antonie Schouten, autohandelaar, geb. IJsselmonde 23-2-1889, overl. in het Concentratiekamp Mauthausen te Mauthausen (AU) 5-5-1945, zoon van Hendrik Lambert Schouten en Maria Scheurwater. Antonie huwde Rotterdam 2-6-1909 met Carolina Sophia Vermeer, geb. Rotterdam 13-9-1887, overl. ?, dochter van Pieter Wilhelm Vermeer en Jacoba Maria Jocker.
Kinderen uit dit huwelijk:
- Antonie Schouten, geb. Rotterdam 13-4-1908.
- Maria Schouten, geb. Rotterdam 12-7-1909.
- Jacoba Maria Schouten, Rotterdam 5-1-1911.
- Anneke Schouten, geb. Rotterdam 15-10-1912.
- Jacoba Maria Schouten, geb. Rotterdam 31-8-1915.
- Carolina Sophia Schouten, geb. Rotterdam 21-11-1917.
50.
Andries Jan Schuitemaker, geb. IJsselmonde 1-6-1940, overl. Duisburg (D) 14-10-1944, zoon van de schipper Gerhardus Johannes Schuitemaker en Adriana Jacoba van Winssen. Andries is begraven op het Nederlands ereveld te Düsseldorf-Oberbilk (Vak/rij/nummer C 8 3).
Zijn Ouders en zesjarige broertje Gerhardus Andries, kwamen ook om te Düsseldorf op 14-10-1944 en liggen samen met Andries begraven op het ereveld (Vak/rij/nummer C 8 1, C 8 2 en C 8 4).
Volgens de Duitse Sterbeurkunden zijn zij gestorven te “Duisburg, im hafenbecken, B. Kipper 6, durch Feind einwirkung gefallen”. Zij zijn tijdens een geallieerd bombardement om het leven gekomen.
51.
Cornelis de Snoo, soldaat (Sold. (2-22 G.B.)), geb. IJsselmonde 29-9-1919, overl. Arnhem 12-5-1940, zoon van Arie Cornelis de Snoo en Francina Dentro. Cornelis is begraven op de Begraafplaats Moscowa te Arnhem, Ererij (Vak/rij/nummer 2).
52.
Bertha Stamm, geb. IJsselmonde 7-7-1894, overl. Darmstadt (D) 12-9-1944, dochter van Johann Frederik Wilhelm Stamm en Catharina Sophia Eckermann.
Bertha huwde Heerlen 8-11-1923 met levensverzekeringeninspecteur, Johannes Jacobus Schapendonk, geb. Tilburg 29-9-1897, overl. Maastricht 11-7-1967, zoon van Cornelis Schapendonk en Maria Wilhelmina van de Sande, weduwnaar van Joanna Catharina de Cock.
Naast Bertha, kwam ook haar op 5 juni 1935 te Heerlen geboren dochter Dorothea Maria Schapendonk te Düsseldorf om het leven op 12-9-1944. De omstandigheden waaronder blijven onduidelijk.
53.
Pieter Stok, soldaat (Sld Ekl.5-7 RI (Koninklijke landmacht)), geb. IJsselmonde 27-5-1927, overl. Soekaboemi (NOI) 25-5-1949, zoon van Willem Andreas Stok en Adriana Warnaar. Pieter is begraven op het Nederlands ereveld Menteng Pulo te Jakarta (Vak/rij/nummer X 137). Hij is vermeld op het Verzetsmonument aan de Dorpsstraat te Barendrecht.
54.
Willem van Treuren, drukker, geb. IJsselmonde 9-4-1927, overl. Troisdorf Siegkreis (D) 9-4-1945, zoon van Gerrit van Treuren en Pieternella Labrijn. Willem is begraven op het Nationaal Ereveld Loenen (Vak/rij/nummer E 9).
55.
Aart Gerrit Verhoef, boorder, geb. IJsselmonde 20-4-1921, overl. Vaals 5-7-1946, zoon van Pieter Verhoef en Teuntje Grietje Roos. Aart is begraven op de Nederlands Hervormde Begraafplaats te IJsselmonde (graf is inmiddels geruimd).
56.
Jan Verschoor, schilder, geb. IJsselmonde 30-10-1918, overl. München (D) 5-2-1945, zoon van Jacob Cornelis Verschoor en Marrigje de Jong. Jan is begraven op het Nederlands ereveld te Frankfurt am Main, Frankfurt-Oberrad (Vak/rij/nummer H 29).
57.
Arie de Vogel, controleur Aniem, geb. IJsselmonde 29-8-1886, overl. Tjimahi (in Kamp 4, NOI) 21-12-1944, zoon van Aart de Vogel en Adriana Boertje. Arie is begraven op het Nederlands ereveld Leuwigajah te Cimahi (Vak/rij/nummer I 141).
Arie huwt 1e Padang Padjang (NOI) 25-7-1912 met Susanna Frederika Kornmann, geb. Fort de Kock (West-Sumatra, NOI) 10-3-1895. Arie huwt 2e Ambarawa (Semarang, NOI) 20-7-1918 met Emma Mariana van Zijp, geb. Ambarawa 18-8-1901, overl. Djokjakarta (NOI) 19-9-1945. Emma overleed in een Japans burgerkamp, haar begraafplaats is niet bekend, vandaar dat zij de aantekening “Buiten Erevelden” heeft gekregen.
De aanduiding Buiten Erevelden in het Slachtofferregister van de Oorlogsgravenstichting betekent dat het graf van het desbetreffende slachtoffer vaak niet (meer) aanwijsbaar is. Hij of zij ligt in ieder geval niet op één van de zeven Nederlandse erevelden op Java begraven. Teneinde de nagedachtenis aan deze slachtoffers in ere te houden, heeft de Stichting hun personalia opgenomen in gedenkboeken. De namen van de slachtoffers die in het Verre Oosten overleden zijn, staan in de delen 40 en 41 vermeld. Deze boeken maken deel uit van een serie van 42 gedenkboeken. Op alle zeven erevelden op Java zijn gedenkplaten aangebracht met een Nederlandse tekst en een in het Bahasa Indonesia.
58.
Arie Willem Jan van Wagtendonk, planter (planter uitheemse cultuur), geb. IJsselmonde 16-12-1893, overl. Tjimahi (in Kamp 4, NOI) 19-7-1945, zoon van Arie Jan van Wagtendonk en Cornelia Antonia de Leeuw. Arie is begraven op het Nederlands ereveld Leuwigajah te Cimahi (Vak/rij/nummer VI 680).
Arie huwt met de Handschoen (Johan Antonie de Leeuw is zijn gevolmachtigde) Voorst 9-12-1920 met Hermina Breuker, geb. Utrecht 16-1-1898, overl. Amersfoort 15-5-1967, dv. van Klaas Breuker en Hermina Reyniera Nelemans.
Kinderen uit dit huwelijk:
- Arie Jan van Wagtendonk, geb. Tjiandjoer (NOI) 14-2-1923, overl. Almelo 3-11-2001.
- Klaas Gonne van Wagtendonk, geb. Tjiandjoer (NOI) 19-6-1926, overl. Putten 9-3-1989.
- Reinhout van Wagtendonk, marine officier/ingenieur, geb. Tjiandoer (NOI) 7-6-1930.
59.
Willem van Wagtendonk, administrateur, geb. IJsselmonde 7-3-1908, overl. Lengkok (NOI) 3-7-1943, zoon van Arie Jan van Wagtendonk en Adriana Johanna Korteweg. Willem is overleden in het Japanse gevangenkamp Lengkon nabij Jember en is begraven op het Nederlands ereveld Kembang Kuning te Surabaya (Vak/rij/nummer A 343:344). Willem huwde Soerabaja (NOI) 26-11-1931 met Johanna Held, geb. Amsterdam 11-4-1909, overl. Wageningen 13-3-1995, dv. Anthonius Hendrikus de Held en Margot Nelei.
Kinderen uit dit huwelijk:
- Jan Frederik van Wagtendonk, geb. Djembes (NOI) 30-10-1938.
- Clement van Wagtendonk, geb. Djembes (NOI) 12-9-1940.
- Arnout Adriaan van Wagtendonk, geb. Krikilan (NOI) 22-9-1941, ovl. (2 jaar oud) te Solo (NOI) 3-9-1944. Arnout is om het leven gekomen doordat hij in een ketel kokende pap is gevallen in het Japanse gevangenkamp Kamp Mangkubumen in Solo. Hij is begraven op het Nederlands ereveld Kembam Kunig te Surabaya Vak BBB no 13.
60.
Hendrik Weda, geb. IJsselmonde 6-4-1919, overl. Hazepoot (Hasenpoth of Aizpute) (LIT) 2-5-1945, zoon van Jan Weda en Zoetje van der Plas.
61.
Leendert Antonie Wijnbelt, soldaat (Sld.3-3-7 RI (Koninklijke landmacht)), geb. IJsselmonde 22-2-1925, overl. (nabij) Mantingan (NOI) 29-7-1949, zoon van Floris Antonie Wijnbelt en Teuna van Bennekom. Leendert is begraven op het Nederlands ereveld Candi te Semarang (Vak/rij/nummer A 197).
Leendert Wijnbelt is één van de drie IJsselmondenaren vermeld op het oorlogsmonument op het Kerkplein bij de Adriaen Janszkerk in Oud IJsselmonde.
62.
Marinus Zoutewelle, geb. IJsselmonde 27-3-1908, overl. Düsseldorf (D) 2-11-1944, zoon van Jan Zoutewelle en Gerdina Petrie. Marinus ligt begraven op het Nordfriedhof te Düsseldorf (Vak/rij/nummer 113 461).
Volgens zijn Sterbeurkunde is hij gestorven “im Luftschutzraum am Münsterplatz durch Fliegerangriff verstorben”. Tijdens een geallieerde luchtaanval op Düsseldorf met de schuilkelder getroffen en kwam hij om het leven.