Tips voor beginnende stamboomonderzoekers

Inleiding

• Begin met enige basiskennis over genealogie. Deze folder is daartoe uw eerste aanzet. Handleidingen voor stamboomonderzoek kunt u kopen bij diverse verenigingen en in de boekhandel, of u raadpleegt ze bij bibliotheken of archieven. Onze website biedt de nodige up-to-date theoretische kennis. Een andere informatieve website is op dit terrein is www.wazamar.org. Zelfs ervaren genealogen lezen nog regelmatig boeken en naslagwerken over genealogie om ideeën op te doen.
• Word lid/donateur van het Streekarchief. Dat betekent persoonlijke contacten met andere genealogische onderzoekers, uitwisseling van kennis en gegevens, assistentie bij uw onderzoek door onze enthousiaste vrijwilligers en vanaf € 20,00 per jaar gratis en onbeperkt toegang tot het Streekarchief , waar een enorme hoeveelheid kennis en gegevens aanwezig is: boeken, tijdschriften, familieberichten, bidprentjes, rouwadvertenties enz. Bovendien ontvangt u dan 4 keer per jaar onze nieuwsbrief.

De stappen van het genealogisch onderzoek

Gegevens verzamelen

Verzamel alle gegevens uit trouwboekjes, paspoorten, bidprentjes, diploma's, fotoalbums, poëzie-albums, persoonsbewijzen, akten e.d. Noteer datum, plaats, adres, doop, geboorte, huwelijk, overlijden, begraafplaats, beroep, eventueel crematie en scheiding. Ga met deze gegevens naar uw familieleden, ook naar ooms en tantes, oudooms en oudtantes, en noteer de familieverhalen. Zo bouwt u de basis voor uw verdere onderzoek terug in de tijd. Een handig formulier om de gegevens per persoon vast te leggen vindt u hier.

Terug in de tijd tot 1811 (Napoleon)

In 1811 werd onder Napoleon de Burgerlijke Stand (BS) ingevoerd. Tussen nu en 1811 werden alle geboorten, huwelijken en overlijdens geregistreerd door de gemeente.

• U gaat nu in het archief de echte akten zoeken. Als u het jaartal nog niet weet, kunt u eerst de 10-jaren van een bepaalde periode nakijken. Noteer alles van de akten, of laat ze fotokopiëren. Ook de aktenummers zijn belangrijk. Maar let op, nog lang niet alles is openbaar.
• Ook op internet kunt u al erg veel gegevens vinden uit de BS. Veel gegevens zijn terug te via www.wiewaswie.nl.
• Persoonskaart later persoonslijst - vanaf 1938 tot heden. Ca. 2 jaar na een overlijden van een persoon gaat zijn persoonskaart /persoonslijst naar het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG). Op deze kaart staan o.a. geboorte, huwelijk, overlijden en ouders van deze persoon geregistreerd. U kunt hiervan alleen schriftelijk een uittreksel bestellen bij het CBG. Meer informatie hierover vindt u hier.
• Gezinskaart - tussen 1920 en 1938 kennen we in Nederland de gezinskaart. Van veel gemeenten zijn deze al op de websites van de archieven te raadplegen en dagelijks volgen er meer.
• Bevolkingsregister - tussen 1850 en 1920. Een overzicht van personen op adres, soms in de oorspronkelijke dikke boeken, vaak al overgezet op microfiches. U kijkt op naam, eerst op het overzicht van de betreffende periode (klapper), daarna bij de verwijsnummers. U vindt dan het hele gezin op het moment van registratie. De jaartallen die vermeld worden, moet u zeker vergelijken met de betreffende akte uit de BS, want in het bevolkingsregister wil nog wel eens een foutje zitten.
• Huwelijksbijlagen: met het aktenummer van de huwelijksakte (tot ca. 1920 openbaar) uit de BS kunt u de bijlagen terugvinden of aanvragen in de Historische Centra (archieven) van de provincie. De bijlagen bevatten geboorteakte van bruid en bruidegom, eventueel overlijdensakte van ouders, gegevens van de Nationale Militie (keuring militaire dienst).
• Volkstellingen - 1829, 1839, 1899 en 1947. Van de laatste telling zijn de namen en woonplaatsen verwerkt in het Nederlands Repertorium van Familienamen. Deze boeken laten zien waar een naam veel voorkomt.
• Naslagwerken - Wellicht zijn er al eerder mensen bezig geweest met uw familie. Raadpleeg derhalve:
  • De namenlijst op de website van het Streekarchief of andere archieven/verenigingen.
  • De kaartenbakken en de computerbestanden van het CBG.
  • De kaartenbakken of overzichten in het archief waar u uw familie zoekt.
  • Krantenknipsels: rouwadvertenties, geboorteadvertenties.
  • Bidprentjes, handschriften, familiedossiers.

M.u.v. de Persoonskaart/Persoonslijst vindt u alle gegevens in de Provinciale en Regionale Historische Centra, de vroegere rijks-, streek- en gemeentearchieven.

Zoeken op internet

Dagelijks worden door vrijwilligers gegevens van archieven en particulieren op internet geplaatst en wat u vandaag nog niet vond, kan er morgen wel op staan. Via “Links” op de website van het streekarchief kunt op vele genealogische sites komen.

Besef wel, dat de bronnen op internet fouten (kunnen) bevatten en dat de van internet gehaalde gegevens moeten worden gecontroleerd aan de hand van de originele bronnen!

Nog meer bronnen om wat over uw voorouders te weten te komen

De hierna genoemde bronnen geven inzicht in de woonomgeving, de familieverhoudingen, de financiële situatie of het gedrag van voorouders.

• Notariële en Oud-rechterlijke archieven, bijv. huwelijkse voorwaarden, koop en verkoop van land, testamenten, boedelinventarissen en boedelscheidingen.
• Kadastrale archieven, bezit van onroerend goed, heffing van grondbelasting, gegevens over hypotheken.
• Aardrijkskundige boeken, bijv. Aardrijkskundig Woordenboek van Van der Aa.
• Oude kaarten en foto’s (aanwezig in elk archief).
• Register van Naamsaanneming, lijst van personen die tussen 1811 en 1825 nog geen geslachtsnaam hadden en er toen op grond van de wet een moesten aannemen.
• Memories van successie, van 1818 tot 1900, betreffende de successiebelasting.
• Weeshuizen, meestal bij een kerk. Kerkboeken, notulen van de kerkenraadsvergaderingen (gemeentelijke - of kerkelijke archieven).
• Verenigingen, Gemeente- of Rijksinstellingen, Vakbonden, enz. Van veel instellingen zijn aparte archieven bewaard gebleven.

Bovenstaande voorbeelden geven een korte samenvatting van een aantal mogelijkheden om verder te zoeken. In veel archieven moet u zich kunnen legitimeren. De stukken die u in de archieven wilt raadplegen, moet u meestal aanvragen. De nummers van de stukken vindt u in de zgn. Inventaris (in iedere studiezaal zijn inventarissen – beschrijvingen van de aanwezige archiefstukken – aanwezig of er is een computer waarin alle inventarissen kunnen worden geraadpleegd).

Familieonderzoek vóór 1811

Hierbij is het belangrijk dat u weet bij welke kerk uw familie hoorde. In de betreffende Doop-, Trouw- en Begraafboeken van de kerk (de zgn. DTB) en de lidmatenregisters kunt u uw gegevens verder terugvinden. Deze DTB gegevens zijn bij Gemeente- of Rijksarchief in te zien. U bent nu al een flink eind op de goede weg, we kunnen u nu geen beginner meer noemen. Bij verder onderzoek raadpleegt u nu de bekende naslagwerken.

Vastleggen van de verzamelde gegevens

Leg uw gegevens zorgvuldig vast en vergeet nooit gedetailleerd de bron te vermelden van de gegevens. Vastleggen kan op papier of met behulp van een computerprogramma. Besluit u tot vastleggen op papier, dan kunt u gebruik maken van daarvoor bestemde bladen voor genealogieën of kwartierstaten. Bestellen kan bij de Dienst Bestellingen van de NGV. Enkele formulieren kunt u ook van de website downloaden. Wilt u een computerprogramma gebruiken, oriënteert u zich dan vooraf wat er te koop is. Er zijn jaarlijks voldoende gelegenheden waar de verschillende programma’s worden gedemonstreerd. Een veel gebruikt programma is het door de NGV uitgebrachte GensDataPro en is te koop via deze vereniging (www.NGV.nl). Een ander programma wat door veel mensen wordt gebruikt is Aldfaer, wat u gratis kunt downloaden op (www.aldfaer.nl).

Wat is Wat?

• Een GENEALOGIE (of stamboom)
  Alle personen die in wettige mannelijke lijn afstammen van één bepaalde mannelijk persoon.
• Een PARENTEEL
  Uitgaande van een ouderpaar worden alle nakomelingen gezocht. Deze vorm wordt o.a. gebruikt door notarissen.
• Een KWARTIERSTAAT
  Beginnend bij één persoon (de proband) zoekt men alle voorouderparen van die persoon, zowel in de mannelijke als in de vrouwelijke lijn. De personen worden genummerd; de proband nr. 1, zijn/haar vader nr. 2, de moeder is nr. 3, grootvader van vaderskant nr. 4, Grootmoeder nr. 5, grootouders van moeders kant nr. 6 en 7, overgrootouders nrs. 8 t/m 15, enzovoort.
• Een STAMREEKS
  De directe naamreeks van vader op zoon (geen zijtakken).
• Een AFSTAMMINGSREEKS
  De naamreeks van iedere andere voorouder uit de kwartierstaat.
• Een GENEAGRAM
  Een grafische notatie om verwantschap aan te tonen, bijv. bij vorstenhuizen of erfelijkheidsonderzoek.
• Een MATRIARCHALE LIJN (mitochondriënlijn)
  Een afstammingsreeks in vrouwelijke lijn. (Steeds de moeder van de moeder van de moeder)

Gebruikelijke afkortingen en symbolen: