Website die eeuwenoude teksten ontcijfert wint tweede plaats Geschiedenis Online Prijs
De website Watstaatdaer greep eind maart nét naast de landelijke Geschiedenis Online Prijs. Maar de initiatiefnemers, drie archiefinstellingen in Brabant, zijn zeer verguld met de tweede prijs én de derde bovendien van de publieksjury.
Brief
Wachtcommandant Slinger van de Marechaussee zit met een lastig probleem. In het riviertje de Tongelreep is een lijk gevonden, zo heeft de burgemeester van Aalst hem laten weten. De man, vermoedelijk een Duitser, is verdronken. Maar ligt dat riviertje nou op het grondgebied van Valkenswaard of is het toch Heeze? En wie is er dus verantwoordelijk voor de berging en begrafenis van het lijk? Slinger besluit de burgervaders van beide gemeenten een brief te schrijven.
In 1882 gebeurde dat nog met de hand, met een kroontjespen. Met enige moeite is het briefje op de website te ontcijferen. Wie de leesoefeningen op deze site van tevoren heeft gedaan, heeft daarbij een voorsprong. En dat is nou precies wat de bedenkers, drie archiefdiensten in Eindhoven, Den Bosch en Tilburg, voor ogen hadden.
Stamboomonderzoek
Eén van de mannen achter de site is informatiebeheerder Gerard Kuijpers van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven. Volgens Kuijpers zit stamboomonderzoek nog steeds sterk in de lift. Mensen willen weten wie hun voorouders waren, wat zij zoal deden en of zij bijvoorbeeld met justitie in aanraking zijn gekomen.
Ook de algemene interesse in eeuwenoude teksten is groeiend, zegt Kuijpers. ,,Verhalen over moord, doodslag en seks vinden de mensen het leukst om te lezen", zegt de Deurnenaar lachend. ,,Maar ook allerlei andere stukken, gerechtelijke documenten of notarisbrieven bijvoorbeeld, komen zij tegen tijdens hun onderzoek. Vaak droge stof, die je je eigen moet maken."
En de tool op de website helpt daar een stevig handje bij. ,,Je kunt hier volledig blanco in stappen", zegt Kuijpers. Sitebezoekers kunnen zich bekwamen in het lezen van handgeschreven letters, woorden en complete teksten uit diverse perioden in de afgelopen 4, 5 eeuwen. Als zij met vragen of opmerkingen zitten, kunnen zij die op het online forum voorleggen aan andere liefhebbers.
Door de digitalisering en de beschikbaarheid van ingescande oude teksten en documenten op de site van archieven wordt steeds meer genealogisch én historisch onderzoek thuis gedaan. ,,Vroeger zat het hier vol in de studiezaal", zegt Kuijpers. ,,En heel vaak kregen we dan de vraag gesteld: wat staat daar? Een naam voor onze site was dan ook snel gevonden."
Paleografie
De site wordt goed bezocht, zegt Kuijpers: per maand door gemiddeld 2400 mensen. ,,Het is ook een uitkomst voor mensen die onze cursus paleografie - het lezen van oud schrift - hebben gedaan en daarna nog wat willen oefenen." Bovendien kan de website ook heel goed ingezet worden bij geschiedenislessen, aldus Kuijpers.
Watstaatdaer is opgezet door het RHCE, het Regionaal Archief Tilburg en het Brabants Historisch Informatie Centrum in Den Bosch. In oktober vorig jaar werd de site gelanceerd. Kuijpers: ,,Onlangs is ook het archief in Utrecht aangehaakt. Dat is goed nieuws, want nu kunnen we ook teksten uit die regio gebruiken."
