Wijnand Jan van der Eb

Oorspronkelijk gepubliceerd in het Streekarchief Eiland IJsselmonde Kwartaalbericht van Zomer 2015 (jaargang 30, nummer 2)

Wijnand Jan van der Eb, werd op 11 mei 1904 te Batavia in Nederlands Indië geboren. Zijn grootvader, die ook Wijnand heette, vestigde zich als eerste van deze tak van de familie Van der Eb in Nederlands Indië (Java, Panaroekan) en was daar o.a. 1e klerk en griffier bij de Landsraad en Agent der Soerabaijasche wees– en boedelkamer.

Zijn ouders, Alex van der Eb en Albertine van der Schoor vestigden zich in Batavia op Java waar Wijnand en zijn zus Mien werden geboren.

Wijnand Jan studeerde aan de Technische Hogeschool van Bandoeng en na zijn afstuderen als civiel ingenieur  trad hij in dienst van de Staatsspoorwegen bij de afdeling constructie en bruggen, eveneens te Bandoeng. Hij ontwierp en bouwde al diverse bruggen in Nederlands Indië en verrichte daar veel wetenschappelijk werk.

Wijnand huwde in 1928 te Bandoeng met Niki (Gertrude Leonie) Blekkink en kreeg met haar in 1934 een zoon die naar zijn vader werd vernoemd Alex Jan. Het huwelijk met Niki strandde en Wijnand hertrouwde met Margaretha Suzanna Amons, uit dit tweede huwelijk werden twee dochters en een zoon geboren.

In de Tweede Wereldoorlog gedurende de Japanse bezetting werden Wijnand, zijn vrouw Margaretha en de kinderen (waarvan er enkelen gedurende de bezetting werden geboren), alsmede zijn vader Alex (moeder Albertine was in 1930 reeds overleden), zijn ex-vrouw en nog een aantal familieleden geïnterneerd in een kamp. Vader Alex overleed in kamp Tjihapit te Bandoeng in 1944 en Wijnands ex-vrouw Niki in kamp Tjideng te Bandoeng in 1945. Wijnand zette (gedwongen door de Japanse bezetter) tijdens zijn internering in het kamp zijn technologische werk voort. Opgesloten in de Soeka Miskin gevangenis, waarin hij in 1944 door de Japanners werd opgesloten, bedacht hij een zeer snel rijdend treintype met nagenoeg geheel opgeheven vetergang ¹⁾ en hoge rij-kwaliteit, door toepassing van de stabiliserende werking van een gyroscoop. Een revolutionair idee voor die tijd ²⁾.

Na repatriëring van het gezin in 1954 naar Nederland werkte Van der Eb als hoofdingenieur bij de hoofdafdeling staalconstructies  van de directie bruggen van Rijkswaterstaat in Den Haag. Hoewel hij in Nederland voornamelijk bekend werd als ontwerper van de Van Brienenoordbrug heeft hij nog vele andere bruggen in Nederland en daar buiten ontworpen.

De Van Brienenoordbrug in IJsselmonde

[Diavoorstelling tonen]

[Diavoorstelling tonen]

Van der Eb ontwierp o.a. de navolgende bruggen in Nederland en elders: de brug te Venlo (60m), de 1^e verbonden staalbetonconstructie in Nederland, de brug te Rhenen (143m), de eerste orthotrope ³⁾ plaatconstructie in Nederland, de IJ-brug te Schellingwoude (105m), de

Wilhelminabrug te Maastricht (105m), de brug bij Gorkum (170m), de hoofdbrug te Rheden (105m), de Van Brienenoordbrug bij IJsselmonde (287m), de stormvloedkering bij

Krimpen (80m), de stormvloedkering  bij Zeeburg (50m) en niet in de laatste plaats de tijdens de bouw door rampspoed achtervolgde Koningin Julianabrug te Willemstad, Curaçao (495m).

Het werk van Van der Eb kenmerkte zich door via verfijnde berekening en rationele constructies aanzienlijke materiaalbesparingen te verkrijgen. Voor zijn werk en wetenschappelijk onderzoek ontving Van der Eb in 1959 de  KIVI ⁴⁾ Speurwerkpenning.

Zijn enige publicatie, “The design and construction of the Van Brienenoord Bridge across the river Nieuwe Maas (1968)”, werd na zijn plotseling overlijden voltooid door zijn collega E. Ypey.  Wijnand overleed op 12 september 1966 te Den Haag.

[Diavoorstelling tonen]

I.

Frans Dircksz. (van der Eb), geb. Amersfoort. Frans huwt Rotterdam 27-01-1637 (ondertr. ald. 23-11-1636) met Annetgie Lambrechts, weduwe van Jan Cornelisz.

Kinderen uit dit huwelijk:

a.

Dirck van der Eb, volg II.

b.

Lambrecht van der Eb, ged. Rotterdam 28-08-1639 (get: Joris Tuenissen en Grietgen Lombrechts).

Attestatie (verklaring) 12-07-1667 Rotterdam Notaris Jacobus Delphius
Jan Harmanss van der Burch, mr. anckersmith, 42 jaar oud, Maria Jans van der Schoot, 37 jaar oud, vrouw van Jan Heindericxs van der Cnap, Elsgen Everts, 28 jaar oud, vrouw van Phillips Janss de Haes, en Annetgen Heermans, 42 jaar oud, meerderjarige ongehoude dochter, verklaren op verzoek van Bartholomeus Claess van der Steen, mr. groff- en anckersmith, dat in december 1665 bij Annetgen Heermans, bij wie Lambert van Eb woonde, die genoemde Van der Steen als mr. knecht in dienst heeft gehad, tussen Van Eb en Van der Steen onenigheid is ontstaan, waardoor de partijen genegen waren uit elkaar te gaan. Van der Eb en zijn vrouw Maycken Gerritss kwamen met tussenkomst van deposanten met Van der Steen overeen elkaar vrij te laten. Zij zijn het echter niet eens over de financiële afwikkeling (loon en betaling van gebruik van gereedschappen). Van der Steen stelt bemiddeling van de Hooftluyden van het Smitsgilde voor, wat door Van Eb afgewezen wordt. Uiteindelijk sluiten zij toch een overeenkomst, waarbij zij over en weer met elkaar afrekenen.
N.B. Annetgen Heermans tekent met Antgen Haermans.
[ONA inv.nr 398 Akte/blz.36/72]

II.

Dirck Fransz. (van der Eb), messenmaker, ged. Rotterdam 21-07-1637 (get: Pieter Simense, Niesgen Jans en Grietgen Lambrechts). Dirck huwt 1^e Overschie 02-10-1661 (ondertr. Rotterdam 28-08-1661) met Lijsbeth Lenarts, geb. Rotterdam, weduwe van Ariën Lievensz., begr. Rotterdam 22-04-1663. Dirck huwt 2^e Groote Lindt 18-05-1664 (ondertr. Rotterdam 27-04-1664) met Ida de Meiner Barendsdr., geb. Dordrecht (zij was doopsgezind).

Kinderen uit het 1e huwelijk:

a.

Frans van der Eb, ged. Rotterdam 31-08-1662 (get: Annetgen lamberts, Ariaentge Joris, LeenderMaertense, Marij Ariëns, Lambert Franssen en Grietie Barents), jong overleden.

b.

Ariaentge van der Eb, ged. Rotterdam 31-08-1662 (get: Annetgen lamberts, Ariaentge Joris, Leendert Maertense, Marij Ariëns, Lambert Franssen en Grietie Barents).

Kinderen uit het 2e huwelijk:

c.

Frans van der Eb, ged. Dordrecht 31-07-1665 (get: -).

d.

(verm.) Ida van der Eb, begr. Rotterdam 02-07-1716 (Weduwe van Gerrit Lambertsz. van der Eb (1666-1709, zoon van Ib), ”overledene liet na 1 meerderjarig kind; Glashaven hoek Oranjestraat; Zuiderkerkhof”)

e.

Barent van der Eb, ged. Rotterdam 10-02-1669 (get: Fijtgen Jans).

f.

Dirck van der Eb, ged. Dordrecht 04-11-1674 (get: -).

g.

Barendt van der Eb, volg III.

h.

Anna van der Eb, ged. Dordrecht 15-11-1677 (get: -).

i.

Annegje van der Eb, ged. Dordrecht 02-06-1679 (get: -).

j.

Lambert van der Eb, ged. Dordrecht 10-09-1685 (get: -)

III.

Barendt van der Eb, ged. Dordrecht 11-05-1676, overl. ná 1739. Barent huwt 1^e Rotterdam 19-08-1698 (ondertr. ald. 03-08-1698) met Neeltje Barentse. Pot, ged. Rotterdam 08-01-1671 (get: Betie Andries en Lijsbet Corstiaens.), begr. ald. 01-08-1705 (“overledene liet na 4 minderjarige kinderen, St. Jans kerkhof”), dochter van Barend Aertse. Pot en Maertie Corstiaens. Barent huwt 2^e Rotterdam 15-11-1705 (ondertr. ald. 01-11-1705) Grietie van der Ep/Eb, ged. Rotterdam 16-03-1662 (get: Aarnout Geerits en Jannetge Geerits), dochter van Lambrecht Fransse. (van der Ep/Eb) en Maijken Geerits.

Machtiging 23-02-1703 Rotterdam Notaris Daniël de Olyslager
De volgende personen: Johannes van Dooren, Barent van der Eb, Siere Brouwer, Gabriel Ariaansz van Bancken, Eltie Brouwer, Dirk Brouwer en Siere Jacobse van Bancken machtigen Matthijs Stipel, Procureur bij den Hove en Hoogen Rade van Hollandt, om voor hen als erfgenamen op te treden. Johannes van Dooren en Barent van der Eb zijn voogden over de minderjarige kinderen van Adam Adamse van Banken. Allen zijn erfgenamen van Nicolaes Cornelis Verdoes, zoon van Cornelis Hendriksz Verdoes en Elisabeth Ariaansz. Cornelis Hendriksz Verdoes en Elsje Hendrix Verdoes (gehuwd geweest met Siere Cornelis van Banken) waren kinderen van Hendrik Cornelisz Verdoes en Ingetije Claes. Tevens worden genoemd Melchior van Banken te Delft en Goose Brouwer te Leijden.
[ONA inv.nr 1246 Akte/blz. 9/43].

Kinderen uit dit huwelijk:

a.

Ida van der Eb, ged. Rotterdam 03-05-1699 (get: Barent Pot, Ida Barens en Maritie Kerstiaens), begr. ald. 23-09-1723 (“overledene was jongedochter; Pierhaven bij de orranijestraet”).

b.

Anna Marija van der Eb, ged. Rotterdam 31-10-1700 (get: Barent Aerssen (Pot), Marijtie Cerstiaens en Anna Barens)

c.

Baerent van der Eb, ged. Rotterdam 10-06-1705 (get: Dirck van der Ep en Grietie van der Ep)

d.

Dirck van der Eb, volg IV.

IV.

Dirck van der Eb, jongeman , wonend: op de Coolsingel, ged. Rotterdam 19-07-1705 (get: Ida Barents, Anna Barents en Govert ter Smitte), overl. Cool 18-12-1767 (“overledene: oud 62 jaar; op de Binneweg onder Cool; 1 mondig kind”), begr. Hilligersberg 19-12-1767 (“in de kerk; kleed van 3 gld.”). Dirk huwt Rotterdam 04-07-1734 (ondertr. Cool 15-06-1734, ieder f 3,-) met Christina Steeneveld , geb. Rotterdam 29-01-1711, ged. ald. 03-02-1711 (Remonstrants), overl. Rotterdam 06-06-1799, begr. 08-06-1799 (“Grote kerk; overledene liet na 1 meerderjarig kind; Boeresteijger bij Valkesteeg”), dochter van Cornelis Leendertsz. Steenvelt en Elijsabet Luenenburg.

Kinderen uit dit huwelijk:

a.

Cornelis van der Eb, volg V.

b.

Dirk van der Eb, ged. Rotterdam 06-12-1740 (get: -), overl. Cool 30-03-1743 (“overledene: oud 2 jaar; op de Binnewegt onder Cool”), begr. Hilligersberg 01-04-1743 (“in de kerk; geen kleed”).

V.

Cornelis van der Eb, koopman, ged. Rotterdam 03-02-1739 (get: Barent van der Eb en Johanna Maria van der Eb), overl. ald. 27-02-1824. Cornelis huwt Rotterdam 17-04-1766 (ondertr. ald. 30-03-1766) met Johanna Smits , ged. Sommelsdijk 01-11-1744 (get: Leendert van der Velt en Johanna van den Berg), overl. Rotterdam 26-06-1793, begr. ald. 01-07-1793 (“Grote kerk; overledene liet na 1 meerderjarig kind en 4 minderjarige kinderen; Z. Blaak”), dochter van Hendrik Smits en Anna van der Elst.

Kinderen uit dit huwelijk:

a

Dirk van der Eb, ged. Rotterdam 27-01-1767 (get: Dirk van der Eb en Kristina Steenevelt).

b

Anna Sebilla van der Eb, ged. Rotterdam 30-03-1769 (get: Theodorus Smits en Anna van der Elst).

c

Christiaen van der Eb, cargadoor, ged. Rotterdam 22-01-1771 (get: Jacobus Smits en Kristina Steenevelt, weduwe van Dirk van der Eb), overl. Renkum 04-05-1846.

d

Hendrica van der Eb, ged. Rotterdam 21-12-1773 (get: Theodorus Smits)overl. Rotterdam 09-12-1807, begr. ald. 12-12-1807.

e

Elizabeth Cristina van der Eb, ged. Rotterdam 25-01-1776 (get: -), overl. ald. 09-06-1798.

f

Theodora Jacoba van der Eb, ged. Rotterdam 21-01-1779 (get: -), begr. ald. 31-12-1781.

g

Hendrik van der Eb, volg VI.

h

Jan van der Eb, ged. Rotterdam 12-07-1785 (get: Anna Sebilla van der Eb), begr. ald. 07-07-1790 (“Zuydblaak naest Vollenhove; Grote kerk”)

VI.

Hendrik van der Eb, makelaar, ged. Rotterdam (Grote Kerk) 28-12-1782 (“vader en moeder zelfs ook getuijgen”), overl. Sprang Capelle 24-11-1842. Hendrik huwt Delft 01-10-1807 (ondertr. ald. 12-09-1807) met Jvr. Marianna Jacoba Le Sueur, geb. Kaap de Goede Hoop 25-01-1786, ged. ald. 29-01-1786, overl. Rotterdam 17-03-1829, dochter van Mr. Jacob Johan Le Sueur de La Croix en Johanna Hillegonda de Wet(h).

Kinderen uit dit huwelijk:

a.

Christiaan Jacobus van der Eb, industrieel, geb. Delft 12-02-1808, ged. ald. 17-03-1808 (get: Christiaan van der Eb en Elizabeth Jacoba de Jonge, echtelieden te Rotterdam), overl. Balgoij, Wijchen 11-04-1869.

b.

Johanna Hillegonda Jacoba van der Eb, geb. Rotterdam 25-01-1810, ged. ald. 16-03-1810 (get: J.J. Le Sueur en J.H. de Weth), overl. Nijmegen  28-10-1858.

c.

Hendrik van der Eb, geb. Rotterdam 20-10-1811, ged. ald. 12-11-1811 (get: -), overl. Arnhem  17-08-1872.

d.

Anthonij van der Eb, geb. Rotterdam 03-01-1813, overl. Fort St. George d’Elmina (Ghana) 21-09-1852.

“Ambtenaar voor de dienst ter Kuste van Guinea, in rang van assistent en tweede luitenant titulair 1833- , resident en eerste luitenant titulair 1835- , kommandeur ad interim van de Nederlandse Bezittingen ter Kuste van Guinea 1837-1838, eerste resident en kapitein titulair vice-gouverneur voor het Ahantasche Landschap 1838- , luitenant-kolonel titulair, gouverneur van de Nederlandse Bezittingen ter Kuste van Guinea (1840-overlijden),  agent ter Kuste van Guinea voor de fa. J. Boelen & Co. te Amsterdam en hoofdagent voor de fa. H. van Rijckevorsel & Co. te Rotterdam”

e

Jacoba Abramina van der Eb, geb. Rotterdam 02-06-1815, overl. Wijk bij Duurstede 22-11-1897.

f.

Johannes Jacobus van der Eb, kapitein ter koopvaardij, geb. Rotterdam 10-01-1817, overl. Fort St. George d’Elmina  (Ghana) 27-03-1854.

g.

Johannes Marinus Jacobus van der Eb, stuurman ter koopvaardij, geb. Rotterdam 03-09-1818.

h

Wijnand Louis van der Eb, geb. Rotterdam 04-12-1820, overl. ald. 21-08-1821.

i

Marianne Jacoba van der Eb, geb. Rotterdam 07-07-1822, overl. ald. 08-05-1824.

j.

Wijnand Louis van der Eb, volg VII.

k.

Doodgeboren zoon van der Eb, overl. 26-02-1829

VII.

Wijnand Louis van der Eb, Eerste klerk tvs. Griffier bij den landsraad, agent der Soerabijasche wees- en boedelkamer, geb. Rotterdam 02-09-1824, overl. Probolinggo (Nederlands Indië) 04-05-1897. Wijnand huwt Besoeki (Panaroekan en Bondowose) 30-06-1856 met Anna Charlotta Abels, geb. Bezoeki 06-04-1838, overl. Probolinggo 22-02-1897, dochter van Johan Hendrik Abels en Adriana van de Weeteringbuijs. Anna was weduwe van de op 24-07-1855 te Bezoeki overleden John Louis Gert Adrianus van der Waal.

Kinderen uit dit huwelijk:

a.

Marianna Elisabeth van der Eb, geb. Panaroekan 28-05-1857, ovl. Probolinggo 04-10-1874.

b.

Hendrik Cesar van der Eb, geb. Panaroekan30-08-1860.

c.

Sophia Charlotta van der Eb, geb. Panaroekan 19-03-1862, ovl. ald. 03-08-1862.

d.

Louis Willem van der Eb, geb. Panaroekan 20-08-1864.

e.

Johannes Christiaan van der Eb, geb. Panaroekan 22-07-1866, ovl. ald. 20-09-1866.

f.

Mathilda Charlotta van der Eb, geb. Panaroekan 06-01-1868, ovl. ald. 20-10-1868.

g.

Alexander Johannes van der Eb, volg VIII.

VIII.

Alexander Johannes van der Eb, geb. Panaroekan (Oost Java)(NI) 30-08-1869, overl. Kamp Tjihapit,  Bandoeng 17-11-1944, begr. Nederlands ereveld Pandu te Bandung. Alexander huwt op 04-02-1903 in Batavia met Albertine Marie Antoinette van der Schoor, geb. Amsterdam 06-02-1880, overl. Bandoeng 06-08-1930, dochter van Jan Lodewijk van der Schoor en Louisa Wilhelmina Kornelia (Wilhelmina) Schuak.

Kinderen uit dit huwelijk:

a.

Wijnand Jan van der Eb, volg IX.

b.

Wilhelmina Anna (Mien) van der Eb, geb. Batavia (Ned. Indië) 17-12-1905, overl. Leidschendam 14-8-1991.

IX.

Wijnand Jan van der Eb, Hoofdingenieur Rijkswaterstaat, Officier in de orde van Oranje Nassau, geb. Weltevreden, Batavia (Ned. Indië) 11-05-1904, overl. Den Haag 11-09-1966. Wijnand huwt 1^e Bandoeng 18-08-1928 (ondertr.ald. 09-08-1928) met Gertrude Leonie (Niki) Blekkink, geb. Paré, Kediri  09-08-1910, overl. kamp Tjideng, Batavia 12-08-1945, begr. Nederlands ereveld Menteng Pulo te Jakarta, dochter van Gerrit Jan Bernhard Blekkink en Jannetje Geertruida Kopmels. Dit huwelijk werd ontbonden.

Wijnand huwt 2^e met Margaretha Suzanna Amons, geb. 08-06-1916, overl. Zeist 09-02-1999, dochter van Willem Jan Thomas Amons en Agneta Wilhelmina Johanna Hamer.

Kind uit het 1e huwelijk:

a.

Prof. Dr. Alex Jan van der Eb, Moleculair Bioloog, hoogleraar geneeskunde (Universiteit Leiden), geb. Bandoeng 16-01-1934.

Kinderen uit het 2e huwelijk:

b.

Dochter van der Eb (gehuwd van der Linden)

c.

Jan Willem van der Eb, geb. Bandoeng 14-01-1941, overl. Amsterdam 14-02-2012.

d.

Dochter van der Eb (gehuwd Gloudemans)

Noten:

1. Vetergang: laagfrequente zijdelingse slingerbeweging die optreedt bij snelrijdende treinen.
2. Later werd over dit ontwerp contact gezocht met de M.A.N. Werke te Neurenberg die de constructie interessant en uitvoerbaar achtte, doch te duur vond.
3. Een materiaal is orthotroop wanneer de materiaaleigenschappen anders zijn in twee of drie onderling loodrechte richtingen. Een voorbeeld hiervan is hout, dat langs de nerf andere eigenschappen heeft dan dwars op de nerf.
4. Koninklijk Instituut Van Ingenieurs.

Bronnen:

• Nederlands Patriciaat, jaargang 15 (1925), blz. 103 e.v.
• “Weest wel met alle menschen, de ‘Kaapse brieven’ van Cornelius de Jong van Rodenburg” door Carla van Baalen en Dick de Mildt
• “De Kaap: Goede Hoop halverwege Indië, bloemlezing van Kaapteksten uit de compagniestijd” door Marijke Barend-van Haaften en Bert Paasman
• De Regeeringsalmanak voor Nederlandsch Indië

Auteur: M. Verhoef